วิจัยหวัดนกเอช ๙ เอ็น ๒ กลายพันธุ์ติดมนุษย์

นักวิจัยพบว่า เชื้อไวรัสไข้หวัดนกเอช ๙ เอ็น ๒ สามารถหลบหลีกภูมิคุ้มกัน และกลายพันธุ์ให้ติดเชื้อสู่มนุษย์ได้

               นักวิจัยพบว่า เชื้อไวรัสไข้หวัดนกเอช ๙ เอ็น ๒ ที่แยกได้จากปากีสถานสามารถหลบหลีกภูมิคุ้มกันจากการให้วัคซีนได้ และเพิ่มโอกาสในการติดต่อสู่มนุษย์ง่ายขึ้น นักวิจัยจากสถาบันเพอร์ไบร์ต สหราชอาณาจักรวิจัยการเฝ้าระวังเชื้อไวรัสไข้หวัดนก พบว่า การเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อยที่โปรตีนบริเวณผิวอนุภาคเชื้อไวรัสที่เรียกว่า “ฮีแมกกลูตินิน” ของเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่เอช ๙ เอ็น ๒ ทำให้เชื้อไวรัสกลายพันธุ์ และเข้าสู่เซลล์มนุษย์ได้

               ศาสตราจารย์ มูเนอร์ อิคบัล หัวหน้ากลุ่มโรคไข้หวัดนกที่เพอร์ไบรต์ พบว่า เชื้อไวรัสไข้หวัดนก สับไทป์เอช ๙ เอ็น ๒ มีอัตราการป่วย และตายปานหลางในฟาร์มสัตว์ปีก และไม่ทำให้เกิดโรคร้ายแรงในมนุษย์ แต่ความสามารถของเชื้อไวรัสสับไทป์นี้ในการจับกับตัวรับของเซลล์ที่คล้ายกับมนุษย์ทำให้เกิดข้อวิตกกังวลต่อการติดต่อสู่มนุษย์ เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ที่ติดต่อสู่มนุษย์ และไก่จะใช้ตัวรับของเซลล์โฮสต์ต่างชนิดกันในระยะแรกของขั้นตอนการเข้าสู่เซลล์ การศึกษาครั้งนี้ แสดงให้เห็นว่า เชื้อไวรัสกลายพันธุ์สามารถจับกับตัวรับของเซลล์มนุษย์ได้ แม้ว่า จะชอบตัวรับของเซลล์คล้ายสัตว์ปีกมากกว่าก็ตาม โปรตีนที่ผิวไวรัสชนิดฮีแมกกลูตินินใช้สำหรับการเข้าสู่เซลล์โฮสต์ เพื่อเริ่มกระบวนการเพิ่มจำนวนของเชื้อไวรัสทำให้เป็นเป้าหมายหลักสำหรับระบบภูมิคุ้มกัน นักวิจัยยังพบอีกว่า การกลายพันธุ์ที่เกิดจากการแทนที่กรดอะมิโนเพียงตำแหน่งเดียว สามารถทำให้การป้องกันโรคต่ำลงในไก่ที่ให้วัคซีนเอช ๙ เอ็น ๒ การกลายพันธุ์ส่งเสริมให้การจับกับฮีแมกกลูตินินของเชื้อไวรัสเอช ๙ เอ็น ๒ กับตัวรับของเซลล์เหนี่ยวแน่นยิ่งขึ้น เป็นการป้องกันไม่ให้เชื้อไวรัสถูกทำให้หมดฤทธิ์ลงได้จากแอนติบอดี อย่างไรก็ตาม การกลายพันธุ์ย่อมแลกด้วยค่าใช้จ่ายของเชื้อไวรัส นักวิจัยพบว่า เชื้อไวรัสกลายพันธุ์สับไทป์เอช ๙ เอ็น ๒ จะไม่เพิ่มจำนวนในเซลล์เพาะเลี้ยงอย่างมีประสิทธิภาพเหมือนเดิม แสดงให้เห็นถึง สมดุลของธรรมชาติ ที่เชื้อไวรัสต้องรักษาไว้ เมื่อการกลายพันธุ์เกิดขึ้นเพื่อช่วยให้เชื้อไวรัสหลบหลีกระบบภูมิคุ้มกัน และติดเชื้อเข้าสู่โฮสต์ที่แตกต่างออกไป การกลายพันธุ์หลายครั้งจะทำให้เชื้อไวรัสไม่สามารถเพิ่มจำนวนได้อย่างมีประสิทธิภาพเหมือนเดิม อย่างไรก็ตาม โอกาสที่จะเกิดการเปลี่ยนแปลงนี้ได้ทำให้เชื้อไวรัสแพร่กระจายได้อย่างรวดเร็ว

               นักวิจัยกลุ่มนี้ กำลังทำงานอย่างหนักเพื่อให้เข้าใจเชื้อไวรัสไข้หวัดนกสับไทป์ เอช ๙ เอ็น ๒ กลายพันธุ์ สามารถกลายพันธุ์จนเกิดความสมดุลที่ถูกต้อง และยังคงสามารถจับกับตัวรับของเซลล์คล้ายมนุษย์ได้ เพื่อให้การคัดกรองเชื้อไวรัสไข้หวัดนกที่สามารถติดเชื้อสู่มนุษย์ได้ และสามารถเตือนภัยล่วงหน้าได้ก่อนที่จะเกิดการระบาดใหญ่ต่อไป     

เอกสารอ้างอิง

McDougal T. 2018. Avian flu has potential to adapt. [Internet]. [Cited 2018 Nov 21]. Available from: https://www.poultryworld.net/Health/Articles/2018/11/Avian-flu-has-potential-to-adapt-362317E/ 

ภาพที่ ๑ เชื้อไวรัสไข้หวัดนกเอช ๙ เอ็น ๒ กำลังกลายพันธุ์ติดสู่มนุษย์ (แหล่งภาพ: Mark Pasveer)