การเลี้ยงไก่เนื้อบนกรงระบบอัตโนมัติ

ปัจจุบันการผลิตไก่เนื้อเชิงพาณิชย์ในประเทศไทย ไก่เนื้อนิยมเลี้ยงบนวัสดุรองพื้นภายในโรงเรือน แต่การใช้กรงเลี้ยงไก่ก็กำลังเป็นกระแสนิยมเพิ่มขึ้นในหลายประเทศ มีเว็บไซต์ต่างประเทศนำเสนอกรงเลี้ยงไก่เนื้อระบบอัตโนมัติในรูปแบบต่างๆ เนื่องจาก ตัดปัญหาเรื่องการสรรหาวัสดุรองพื้นไม่ว่าจะเป็นแกลบ หรือขี้กบ และประหยัดพื้นที่สำหรับการเลี้ยงไก่ การควบคุมการปนเปื้อนเชื้อโรคที่มากับดินน้อยลง และช่วยลดปัญหาแมลงปีกแข็ง หากออกแบบระบบได้ดี ช่วยให้การจัดการจับไก่ และเคลื่อนย้ายไก่เข้าสู่โรงฆ่าเป็นไปอย่างรวดเร็วโดยอาศัยสายพานลำเลียงแบบอัตโนมัติ ช่วยลดแรงงานการจับไก่                         อย่างไรก็ตาม มุมมองด้านสวัสดิภาพสัตว์ค่อนข้างเป็นลบต่อการเลี้ยงไก่เนื้อในกรงเช่นเดียวกับการเลี้ยงไก่ไข่บนกรงตับ การเลี้ยงไก่เนื้อในกรงอาจส่งผลเสียต่อความแข็งแรงของกระดูก เนื่องจาก ไก่จะไม่มีโอกาสออกกำลังกายได้ตามปรกติ ขนร่วง และจำกัดการแสดงออกพฤติกรรมตามธรรมชาติของสัตว์ นอกจากนั้น ยังมีข้อวิตกกังวลด้านความปลอดภัยอาหาร เนื่องจาก การใช้กรงเลี้ยงไก่ เมื่อเร็วๆนี้ นักวิชาการได้เตือนให้ผู้เลี้ยงไก่เนื้อตระหนักถึงผลกระทบจากการเลี้ยงไก่เนื้อบนกรงที่กำลังเป็นที่นิยมมากขึ้นในหลายภูมิภาคทั่วโลก เนื่องจากข้อได้เปรียบหลายด้านเชิงธุรกิจ โดยให้คำนึงถึงสวัสดิภาพสัตว์ และความปลอดภัยอาหาร
             ฟาร์มเลี้ยงไก่ในพื้นที่ส่วนใหญ่ของโลก ไก่เนื้อนิยมเลี้ยงในระบบการเลี้ยงบนพื้น แต่การเลี้ยงบนกรงกำลังเป็นที่นิยมมากขึ้น สวัสดิภาพสัตว์ของไก่เนื้อที่เลี้ยงบนกรงทำให้สัตว์เคลื่อนที่ลำบาก ความแข็งแรงของกระดูกไม่ดี และสัตว์ไม่สามารถแสดงพฤติกรรมตามธรรมชาติได้ เช่น การคลุกฝุ่น และการตระกรุยพื้น ในอดีตนานมาแล้ว การเลี้ยงไก่เนื้อบนกรงเป็นสาเหตุของปัญหาผิวหนัง และขาพิการ ซึ่งเป็นประเด็นสำคัญสำหรับสวัสดิภาพสัตว์ สิ่งแวดล้อมภายในกรงเลี้ยงไก่สามารถเลี้ยงที่ความหนาแน่นสูงขึ้นกว่าระบบพื้น และการขังกรงมีผลต่อพฤติกรรมความตื่นกลัว และความเครียดเพิ่มขึ้น ไก่ที่เลี้ยงบนพื้นจะเก็บกัก และขับเชื้อซัลโมเนลลาน้อยกว่า และวัสดุรองพื้นอาจเป็นแหล่งสำหรับเชื้อจุลินทรีย์ที่เป็นประโยชน์เพื่อแก่งแย่งแข่งขันกับเชื้อโรคได้ การเลี้ยงแม่ไก่ไข่บนกรงเป็นประเด็นสำคัญที่สร้างแรงกดดันด้านสวัสดิภาพสัตว์มาแล้ว การเลี้ยงไก่เนื้อบนกรงก็คงไม่เป็นที่ยอมรับของสังคมเช่นเดียวกัน
ระบบการเลี้ยงบนพื้นที่รองด้วยวัสดุรองพื้น เช่น แกลบ หรือขี้กบ เป็นที่นิยมกันทั่วไปสำหรับการผลิตไก่เนื้อ แม้ว่า กรงสำหรับการผลิตไก่เนื้อมีการจำหน่ายแพร่หลายมาเป็นเวลาหลายปีแล้ว แต่ก็ยังไม่เป็นที่นิยม เนื่องจาก ไก่เนื้อสายพันธุ์หนักมีแนวโน้มว่าจะเกิดปัญหาขาพิการ อกเป็นหนอง และความผิดปรกติของผิวหนัง เช่น รูขุมขนใหญ่ผิดปรกติ เนื่องจาก การเสียดสีกับพื้นกรง ปัญหาเหล่านี้ส่งผลกระทบโดยตรงต่อคุณภาพของเนื้อไก่
                แม้ว่าจะมีอุปสรรคหลายประการ นักประดิษฐ์ก็ยังคงทุ่มเทความพยายามพัฒนาระบบกรงสำหรับการเลี้ยงไก่เนื้อตั้งแต่ช่วงปี พ.ศ. ๒๕๐๓ เป็นต้นมา วัสดุสำหรับการประดิษฐ์พื้นกรงที่ผ่านการทดสอบ ได้แก่ ท่อพลาสติก พื้นพลาสติก และโลหะ ไนลอนเคลือบยาง ไม้ไผ่ ตะข่ายลวด และพลาสติก โฟมยูรีเทน และสแลตไม้ เป็นต้น ในช่วงปี พ.ศ. ๒๕๑๓ วัสดุสำหรับการประดิษฐ์พื้นกรงแบบตาข่ายได้จดสิทธิบัตร โดยช่วยแก้ไขปัญหาที่เคยประสบมาก่อน ได้แก่ อกเป็นหนอง และผิวหนังผิดปรกติ ตัวอย่างกรงขนาดใหญ่ มีพื้นเป็นไนลอนเคลือบพลาสติก ช่วยลดการเสียดสีกับผิวหนัง และผู้ผลิตอ้างว่า สามารถป้องกันปัญหาอกเป็นหนอง รูขุมขนอักเสบ และปัญหาปีก และขา การจับไก่เนื้อเข้าสู่โรงฆ่ายังสามารถพัฒนาเป็นระบบอัตโนมัติ พื้นกรงสามารถเปิดออกให้ไก่หล่นลงบนสายพานด้านล่างเพื่อเคลื่อนย้ายไก่ออกทางท้ายโรงเรือน แล้วจับลงกล่องสำหรับขนส่งต่อไปยังโรงฆ่า
ในบางภูมิภาค ปัจจัยด้านเศรษฐกิจเอื้อต่อการผลิตไก่เนื้อในกรง ในประเทศที่จำเป็นต้องนำเข้าวัสดุรองพื้น หรือมีราคาแพงมาก การเลี้ยงไก่บนกรงจะช่วยลดต้นทุนจากทั้งการซื้อ การเคลื่อนย้าย และการทำลายวัสดุรองพื้น เนื่องจาก กรงสามารถวางซ้อนกันได้ตามแนวตั้ง ทำให้สามารถเลี้ยงสัตว์ได้จำนวนเพิ่มขึ้นหลายตัวในโรงเรือนเดียว

ในสหรัฐอเมริกา นิยมเลี้ยงไก่เนื้อขนาดใหญ่ประมาณ ๒.๕ กิโลกรัม แต่ในประเทศเขตร้อน เช่น กลุ่มประเทศริมอ่าว และซาอุดิอาระเบีย นิยมเลี้ยงไก่ที่น้ำหนักเพียง ๑.๕ กิโลกรัม เท่านั้น ดังนั้น อกเป็นหนองจึงไม่ใช่ปัญหาสำคัญสำหรับการเลี้ยงไก่เนื้อน้ำหนักน้อย ไก่เนื้อในประเทศรัสเซียมีการพัฒนาพันธุกรรมให้มีแข้งหนา และนิ้วเท้ายาวช่วยค้ำจุนน้ำหนักตัว จึงพบอุบัติการณ์ของอกเป็นหนองต่ำกว่า
               นับตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๕๑ ตลาดของระบบการเลี้ยงไก่บนกรงกำลังเติบโตในรัสเซีย ตะวันออกกลาง และประเทศแถบเอเชียหลายประเทศ รวมถึง ประเทศจีน กรงเลี้ยงไก่เนื้อยังใช้กันมมากในแอฟริกา อินเดีย และยุโรปตะวันออก แม้ว่าจะมีการศึกษาผลของการเลี้ยงไก่เนื้อในกรงต่อสวัสดิภาพของไก่เนื้อค่อนข้างน้อย แต่เท่าที่มีการศึกษาก็บ่งชี้ว่า คล้ายกับการเลี้ยงแม่ไก่ไข่ในกรง การเลี้ยงไก่เนื้อในกรงมีผลกระทบด้านสวัสดิภาพสัตว์หลายสิ่งที่ต้องคำนึง กลุ่มผู้คุ้มครองสัตว์ได้รณรงค์โครงการต่อต้านการใช้กรงในประเทศกำลังพัฒนาทั่วโลก สวัสดิภาพของไก่เนื้อเลี้ยงบนกรงก็เป็นกลุ่มเป้าหมายเช่นเดียวกับการเลี้ยงไก่ไข่บนกรงด้วยเช่นเดียวกัน
เอกสารอ้างอิง
Council Directive. 2007. Council Directive 2007/43/EEC of 28 June 2007 laying down minimum rules for the protection of chickens kept for meat production. Official Journal of the European Union. L182/19-28.
Genesis Standard Version 3.01. Genesis GAP chicken production: Technical requirements.
OIE. 2015. Chapter 7.10. Animal welfare and broiler chickens production system. OIE-Terrestrial Animal Health Code. 1-8.
Shields S. and Greger M. 2013. Animal welfare and food safety aspects of confining broiler chickens to cages. Animals. 3: 386-400.

ภาพที่ ๑ การเลี้ยงไก่เนื้อบนกรง (ภาพถ่ายโดย Sonia Faruqi)