แคมไพล์ระบาดจากร้านเพ็ตชอพมะกัน

หน่วยสุขภาพของรัฐโอไฮโอ CDC และ APHIS มากันให้หมด กำลังสอบสวนการระบาดของเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ที่เชื่อมโยงกับลูกสุนัขที่จำหน่ายผ่านร้านเพ็ตชอพ Petland ที่เป็นเชนร้านขายสัตว์เลี้ยงไปทั่วประเทศ ถึงเวลานี้มีผู้ป่วย ๓๙ รายใน ๗ รัฐ เข้าโรงพยาบาล ๙ ราย ยังไม่มีผู้เสียชีวิต  

               การระบาดครั้งนี้เริ่มต้นอย่างเป็นทางการ ๑๑ กันยายนพอดี ผู้ป่วยมีอายุตั้งแต่ทารกไม่ถึงขวบดีไปจนถึงคนชราวัย ๖๔ ปี อายุเฉลี่ยเป็น ๒๒ ปี โดยส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงคิดเป็น ๗๒ เปอร์เซ็นต์ ต้องนอนรักษาตัวที่โรงพยาบาล ๒๓ เปอร์เซ็นต์ ไม่มีรายงานผู้เสียชีวิต โดยมีผู้ติดเชื้อ หรือแสดงอาการของโรคใน ๗ รัฐ ได้แก่ ฟลอริดา คันซอ มิสซูรี โอโฮโอ เพนซิลวาเนีย เทนเนสซี และวิสคอนซิน และมีประวัติสัมผัสกับลูกสุนัขที่จำหน่ายผ่านร้านเพตแลนด์ โดย ๑๒ รายเป็นลูกจ้างในร้านเพตแลนด์จาก ๔ รัฐ และ ๒๗ รายพึ่งซื้อลูกสุนัขจากร้านเพตแลนด์ แวะชมร้านเพตแลนด์ หรือพักอาศัย หรือแวะเที่ยวบ้านที่ซื้อลูกสุนัขผ่านร้านเพตแลนด์ก่อนเริ่มแสดงอาการป่วยหลักฐานทางระบาดวิทยา และห้องปฏิบัติการ บ่งชี้ว่า ลูกสุนัขขายจากร้านเพตแลนด์เป็นแหล่งของการระบาดครั้งนี้ อย่างไรก็ตาม ร้านเพตแลนด์ให้ความร่วมมือกับเจ้าหน้าที่สุขภาพสัตว์ และสาธารณสุขเป็นอย่างดีในการสอบย้อนกลับหาแหล่งต้นตอการระบาด เชื้อแคมไพโลแบคเตอร์สามารถแพร่กระจายจากการสัมผัสอุจจาระของสุนัข การตรวจลำดับสารพันธุกรรมทั้งจีโนม พบว่า เชื้อแคมไพโลแบคเตอร์จากตัวอย่างลูกสุนัขที่จำหน่ายผ่านเพตแลนด์ในฟลอริดามีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับตัวอย่างอุจจาระของผู้ป่วยในโอไฮโอ นั่นคือ ลูกสุนัข และสุนัขเป็นพาหะของเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ในการระบาดครั้งนี้ 

               คำแนะนำในการซื้อลูกสุนัข ควรเลือกลูกสุนัขที่แข็งแรง ตื่นตัว และขนเป็นเงา และควรนำลูกสุนัขใหม่ไปตรวจสุขภาพกับสัตวแพทย์ให้เร็วที่สุด ไม่เกิน ๑ สัปดาห์หลังจากรับเข้ามาเลี้ยง หากตรวจลูกสุนัขป่วย ให้ฝากให้กับสัตวแพทย์ ผู้ที่สัมผัสกับสุนัขป่วยควรล้างมือให้สะอาดอย่างทั่วถึงด้วยสบู่ เชื้อแคมไพโลแบคเตอร์เป็นอันตรายต่อสุขภาพมนุษย์ โดยเฉพาะ ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ ผู้ป่วยโรคมะเร็งที่ได้รับเคมีบำบัด สตรีมีครรภ์ เด็กเล็ก คนชรา ล้วนแต่มีความไวรับต่อการเกิดโรค อาการป่วยเริ่มตั้งแต่คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสียง บางครั้งมีเลือดปนในอุจจาระ และมีไข้ ผู้ป่วยควรพบแพทย์   

สุนัขเป็นพาหะนำเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ติดต่อสู่มนุษย์ได้ โดยสุนัขจะไม่แสดงอาการ มีรายงานการวิจัยล่าสุดแสดงให้เห็นว่า ๖ เปอร์เซ็นต์ของโรคติดเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ในมนุษย์มีสาเหตุจากการสัมผัสกับสัตว์เลี้ยง แสดงว่า ไก่เริ่มมีคู่แข่งที่มาแรง และอาจแซงโค้งได้ในอนาคต บทบาทของเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ต่อการเกิดโรคทางเดินอาหารในสุนัขยังไม่แน่ชัด บางงานวิจัยพบว่าไม่มีความสัมพันธ์ระหว่างอาการท้องเสีย และการติดเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ แสดงว่า เป็นเชื้อที่มีโอกาสพบได้เป็นปรกติในร่างกายสุนัข แต่บางงานวิจัยก็ให้ผลขัดแย้งกัน โดยพบความสัมพันธ์ระหว่างสุนัขที่ติดเชื้อกับอาการป่วย โดยเฉพาะ ลูกสุนัข รอยโรคที่พบคือ การคั่งเลือด และบวมน้ำของลำไส้ใหญ่ ลำไส้ใหญ่เลือดออกอย่างรุนแรง และต่อมน้ำเหลืองตามเยื่อแขวนลำไส้บวมน้ำ และยังมีรายงานลูกสุนัขแรกเกิดตายจากการติดเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ เจจูไน เช่นกัน สุนัขสามารถเป็นพาหะของเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ได้หลายชนิด โดย ค. เจจูไน เป็นชนิดที่พบได้บ่อยที่สุด รองลงมาคือ ค. อัพซาเลียนซิส บางรายงานวิจัย พบการติดเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ร่วมกันหลายชนิด ทั้งหลายทั้งปวงนี้ก็เป็นที่แน่ชัดว่า สุนัขเป็นแหล่งของเชื้อชนิดนี้ที่สามารถติดต่อสู่มนุษย์ได้โดยตรง ความชุกของสุนัขที่เป็นพาหะของเชื้อ มีผลการสำรวจที่แตกต่างกันไปขึ้นกับประชากรสุนัขที่เก็บตัวอย่าง การออกแบบการศึกษษ และวิธีการตรวจสอบ ปัจจัยที่ส่งผลต่อความชุกได้แก่ สิ่งแวดล้อม อายุ การปรากฏอาการท้องเสีย หรือโรคทางเดินอาหาร การเลี้ยงสุนัขอย่างแออัด การสัมผัสกับสัตว์อื่นๆ การเดินออกไปนอกพื้นที่การเลี้ยง และฤดูกาล

เอกสารอ้างอิง

ProMed. 2017. Campylobacteriosis-USA: canine, human, alert. [Internet]. [Cited 2016 Sep 11]. Available from: http://www.promedmail.org

ภาพที่ ๑ วิ่งส่ายก้นแพร่เชื้อในร้านเพ็ตช็อพ ๖ เปอร์เซ็นต์ของโรคติดเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ในมนุษย์มีสาเหตุจากการสัมผัสกับสัตว์เลี้ยง  (แหล่งภาพ: https://pixabay.com/en/dog-shop-run-pet-fun-1673728/) 

   

ท้องเสียจากแคมไพล์ในอังกฤษ หลังปาร์ตี้ฉลองวันเกิด

โปรเมดเวบไซต์ตรวจติดตามโรคอุบัติใหม่รายงานการเกิดโรคแคมไพโลแบคเตอริโอซิสในสหราชอาณาจักร โดยแหล่งของโรคระบาดเกิดจากโรงแรม และร้านอาหาร สาธารณสุขแห่งอังกฤษ (PHE) เปิดเผยว่าเมนูอาหารจากตับไก่ Chicken liver parfait เป็นสาเหตุของผู้ป่วยโรคอาหารเป็นพิษที่โรงแรม Brockley Hall ใน Saltburn อย่างไรก็ตาม ไม่พบความผิดปรกติในกระบวนการผลิตอาหารรายการดังกล่าว ดังนั้น ยังไม่สามารถสรุปสาเหตุที่แน่ชัดของการปนเปื้อนครั้งนี้ได้ ความจริงแล้ว นักวิจัยได้มีการศึกษาความเชื่อมโยงระหว่างเมนูอาหารชนิดนี้กับการเกิดโรคติดเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์มาแล้ว แต่ความเอร็ดอร่อยในรสชาดคงเอาชนะความกลัวโรคอาหารเป็นพิษ

               จำนวนผู้ป่วยตามรายงานของ PHE รวมทั้งสิ้น ๘ ราย ในจำนวนนี้ ๖ รายมีผลการทดสอบทางห้องปฏิบัติการยืนยันว่าเกิดโรคอาหารเป็นพิษจากเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ ส่วนอีก ๒ รายยังเป็นรายที่สงสัย ผู้ป่วยส่วนใหญ่แสดงอาการป่วยภายหลังร่วมงานฉลองวันครบรอบวันเกิด ๔๐ ปีเมื่อวันที่ ๗ กรกฏาคมที่ผ่านมา ในจำนวนนี้ ๓ รายต้องนอนพักรักษาตัวในโรงพยาบาล รวมถึงหญิงเจ้าของงานวันเกิดต้องนอนหยอดน้ำเกลือร่วมทุกข์ร่วมสุขกับเพื่อนๆด้วยเช่นกัน ขณะนี้ รายงานการระบาดได้ส่งไปยังสภา Redcar and Cleveland Council โดยผู้ประกอบการให้ความร่วมมือเป็นอย่างดีตั้งแต่การสอบสอน และปฏิบัติตามคำแนะนำในการควบคุม และการจัดการโรคระบาด หลังจากการตรวจเยี่ยมซ้ำ ผู้ประกอบการก็ได้ดำเนินการแก้ไขจนไม่พบความเสี่ยงต่อผู้บริโภค และอนุญาตให้ผู้ประกอบการจำหน่ายอาหารต่อไปได้ แม้ว่าจะไม่พบความผิดปรกติในการผลิตอาหารรายการนี้ แต่ก็เชื่อได้ว่า การปนเปื้อนข้ามของตับบดทาขนมปังนี้จะเกิดขึ้นภายหลังการปรุงสุก หรืออาจเป็นผลมาจากปรุงไม่สุกเพียงพอจนเป็นสาเหตุของการเกิดโรคอาหารเป็นพิษ    

               สำหรับปัญหาโรคติดเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ในสหราชอาณาจักรมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง เนื่องจาก การบริโภคตับที่ปรุงไม่สุกเพียงพอ รวมถึง เมนูพิเศษที่แนะนำโดยพ่อครัวชั้นเยี่ยม เสริฟรายการตับที่ใช้เวลาปรุงสั้นๆ สียังเป็นสีชมพูอยู่เลย ระหว่างปี ค.ศ.๒๐๑๕ มีคณะวิจัยเคยศึกษาความเชื่อมโยงระหว่างตับดิบ และการอยู่รอดของเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ แล้วใช้ภาพถ่ายประเมินพ่อครัวตัวดีว่า สามารถสังเกตได้หรือไม่ว่า ตับไก่ปรุงสุกเป็นอย่างดีปลอดภัยแล้วสำหรับผู้บริโภค หลังจากทำการศึกษาความปลอดภัยทางทางจุลชีววิทยาของตับที่พ่อครัวพร้อมจะเสริฟให้กับลูกค้า ผู้วิจัยยังได้จำลองการอยู่รอดของเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ในตับไก่ที่ติดเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ที่อุณหภูมิต่างๆกัน พบว่า พ่อครัวส่วนใหญ่สามารถจำแนกตับไก่ปรุงสุกที่ปลอดภัยต่อผู้บริโภค แต่ก็เป็นระดับที่สุกเกินไปสำหรับผู้บริโภคที่ชื่นชอบความดิบ ผู้วิจัยพบว่า ๑๙ ถึง ๕๒ เปอร์เซ็นต์ของตับที่เสริฟในเมนูอาหารสุดยอดเหล่านี้ปรุงไม่ถึงอุณหภูมิ ๗๐ องศาเซลเซียส และคาดว่า อัตราการรอดชีวิตของเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ยังคงเป็น ๔๘ ถึง ๙๘ เปอร์เซ็นต์ ผลการวิจัยครั้งนี้บ่งชี้ว่า พฤติกรรมการประกอบอาหารในเมนูพิเศษนี้มีความเชื่อมโยงกับการติดเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ในผู้บริโภคสหราชอาณาจักร  

เอกสารอ้างอิง

Jones AK, Rigby D, Burton M, et al: Restaurant cooking trends and increased risk for Campylobacter infection. Emerg Infect Dis. 2016;22: 1208-15. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4918174/

ภาพที่ ๑ เมนูอาหารจากตับไก่ Chicken liver parfait เป็นสาเหตุของผู้ป่วยโรคอาหารเป็นพิษที่โรงแรม Brockley Hall (แหล่งภาพ: https://stocksnap.io/photo/I2FJ6Y4RPV) 

วิถีหวัดนกเอช ๙ เอ็น ๒ สไตล์อาหรับ

กลุ่มประเทศในตะวันออกกลางมีประชากรไก่เนื้อ ๓ พันล้านตัว ไก่ไข่ ๑๓๗ ล้านตัว ไก่พันธุ์ ๓๐ ล้านตัว เริ่มประสบปัญหาไข้หวัดนกเอช ๙ เอ็น ๒ ตั้งแต่ปี ค.ศ.๑๙๙๙ ในสไตล์ต่างๆตั้งแต่ ไข่ลดมีอัตราการไข่พีคแค่ ๖๒ เปอร์เซ็นต์ รูปร่างไข่ผิดรูป ผิวขรุขระ อัตราการตายปานกลาง ไก่ไข่ และไก่พันธุ์จะแสดงอาการทางระบบหายใจร่วมด้วย ขณะที่ ไก่เนื้อมีอัตราการตายหนักหน่อย บางรายหายนะมากกว่า ๖๐ เปอร์เซ็นต์ภายในสามอาทิตย์เท่านั้น นักวิชาการชาวอาหรับสำรวจโรคจากการเก็บตัวอย่างซีรัม และเนื้อเยื่อทั่วตะวันออกกลาง พบว่า การเกิดโรคไข้หวัดนกเอช ๙ เอ็น ๒ มักไม่ฉายเดียว แต่มีพ่วงหลอดลมอักเสบติดต่อ หรือนิวคาสเซิล มาด้วยเสมอ สำหรับชาวอาหรับ ไม่ยอมหลับ ตัดสินใจใช้วัคซีนเชื้อตายควบคุมโรคที่ ๑๒ และ ๑๖ สัปดาห์ สามารถควบคุมความเสียหายจากโรคได้

               โรคไข้หวัดนกเอช ๙ เอ็น ๒ ไม่ใช่เพิ่งมาเจอกัน แต่พบครั้งแรกในไก่งวงสหรัฐฯ ตั้งแต่เมื่อห้าสิบกว่าปีที่แล้วในปี ค.ศ. ๑๙๖๖ แต่หลังจากนั้นก็ไปเตร็ดเตร่อยู่แถวนกชายหาด และเป็ดแมลลาร์ด อย่างไรก็ตามหลังจากวิวัฒนาการเป็นเวลานานกว่าห้าสิบปี เชื้อไวรัสแพร่กระจายข้ามโลก วนไปในนกป่า และฟาร์มเลี้ยงสัตว์ปีกทั่วโลก ถึงเวลาของไวรัสเอช ๙ เอ็น ๒ ที่สั่งสมประสบการณ์มาเป็นเวลานานก็พร้อมจะแผลงฤทธิ์ให้โลกได้ประจักษ์แล้ว อาละวาดฟาดไปทั้งฟาร์มเลี้ยงไก่ในไก่น้อยก็ตายกันมาก ในไก่ไข่ ไก่พันธุ์ก็ทำให้ไข่ลดลงจากการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนของระบบทางเดินหายใจตอนต้น ร่วมกับเชื้อไวรัสชนิดอื่นๆผสมโรง และในคนก็อันตรายไม่น้อย เพราะเชื้อไวรัสเอช ๗ เอ็น ๙ ที่โลกกลัวติดคนแล้ว อัตราตาย ๔๐ เปอร์เซ็นต์ก็สร้างสรรค์โดยยีนส์ ๖ ท่อนจากรุ่นพี่เอช ๙ เอ็น ๒ นี่เอง

หกสิบเปอร์เซ็นต์ของไก่มีผลเลือดเป็นบวก

               ตัวอย่างเลือด ๑๗๙๐ ตัวอย่างที่เก็บจากฟาร์มหลายแห่งในตะวันออกกลาง พบว่า ๖๐ เปอร์เซ็นต์ให้ผลเลือดเป็นบวกต่อโรคไข้หวัดนกด้วยวิธีเอจีพี และอีไลซา จากนั้นก็ต้องใช้แอนติเจนของจีดีที่จำเพาะต่อเอช ๙ และไอบี ๔ ทับ ๙๑ ใช้เทคนิคเอชไอก็พบว่าเป็นบวกเช่นกัน เป็นอันยืนยันว่า การเกิดโรคมักเป็นการร่วมด้วยช่วยกันของเชื้อไวรัสไข้หวัดนก และหลอดลมอักเสบติดต่อ ยิ่งไปกว่านั้น ผลการตรวจแยกเชื้อไวรัสมักพบการติดเชื้อร่วมกันของเชื้อไวรัสไข้หวัดนก และเชื้อท้องถิ่นไวรัสนิวคาสเซิล

เสียดายที่ยังไม่มีการสำรวจในคน และสัตว์เลี้ยงแดนอาหรับบ้าง อย่างในทางตอนใต้ของจีนเป็นเสมือนสรวงสวรรค์สำหรับเชื้อไวรัสไข้หวัดนก พบเชื้อไวรัสในสุนัขสูงขึ้นเรื่อยๆจาก ๒๐.๑ เปอร์เซ็นต์ในปี ค.ศ.๒๐๑๐ เป็น ๔๔.๘๕ เปอร์เซ็นต์ในปี ค.ศ.๒๐๑๒ เรียกได้ว่า แดนสวรรค์แห่งนี้ สุนัขเดินมา ๒ ตัวต้องมี ๑ ตัวที่เคยติดเชื้อไวรัส เอช ๙ เอ็น ๒ มาแล้ว  สำหรับในมนุษย์ องค์การอนามัยโลก เชื่อว่า จะมีรายงานผู้ป่วยเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ   

  

เอกสารอ้างอิง

Bakri H. 2016. Avian influenza H9N2 in the middle east countries. [Internet]. [Cited 2016 Nov 11]. Available from: https://en.engormix.com/poultry-industry/articles/avian-influenza-h9n2-middle-t39878.htm

ภาพที่ ๑ ไข่จากฟาร์มที่ติดเชื้อเอช ๙ เอ็น ๒ ในตะวันออกกลาง แม่เจ้า...นี่มันไข่หรือหินแม่น้ำเนี่ย? (เครดิตบัง Bakri, 2016)  

หวัดนกเอช ๗ เอ็น ๙ ยังมีผู้เสียชีวิตต่อเนื่องในจีน

คณะวางแผนครอบครัว และสุขภาพแห่งชาติจีนรายงานผู้ป่วยโรคไข้หวัดนกสับไทป์เอช ๗ เอ็น ๙ ในเจียงซู

ผู้ป่วยชายวัย ๕๘ ปี ในมณฑลเจ้อเจียงเสียชีวิตภายหลังการรับเชื้อจากตลาดค้าสัตว์ปีกมีชีวิตก่อนแสดงอาการ นับตั้งแต่ปี ค.ศ.๒๐๑๓ สี่ปีผ่านมาแล้วที่จีนต้องเผชิญกับปัญหาโรคไข้หวัดนกสับไทป์เอช ๗ เอ็น ๙ มีรายงานผู้ป่วยแล้ว ๑,๕๑๖ ราย โดยเมื่อปีที่แล้วปีเดียวก็ปาเข้าไป ๗๖๓ รายจึงดูเหมือนว่า แนวโน้มจะแพร่ระบาดมากขึ้นทุกปี ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมีประวัติสัมผัสกับโรคไข้หวัดนกสับไทป์เอช ๗ เอ็น ๙ จากสัตว์ปีกที่ติดเชื้อ หรือสิ่งแวดล้อมที่มีการปนเปื้อน โดยเฉพาะ ตลาดค้าสัตว์ปีกมีชีวิต เมื่อเชื้อไวรัสยังคงตรวจพบในสัตว์ และสิ่งแวดล้อมต่อไปอย่างไม่หยุดยั้ง และยังคงค้าขายไก่มีชีวิตกันอยู่ในตลาดค้าสัตว์ปีกมีชีวิต ก็ยังเชื่อได้ว่า จะยังคงมีรายงานผู้ป่วยเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ แม้จะมีรายงานผู้ติดเชื้อที่อาศัยอยู่ร่วมกัน เช่น ผู้ป่วยในวอร์ดเดียวกัน แต่หลักฐานทางระบาดวิทยา และไวรัสวิทยายังบ่งชี้ว่า เชื้อไวรัสยังไม่สามารถถ่ายทอดจากมนุษย์สู่มนุษย์ได้ นักท่องเที่ยวเยือนประเทศที่เกิดการระบาดของโรคไข้หวัดนก ควรหลีกเลี่ยงฟาร์มเลี้ยงสัตว์ปีก การสัมผัสกับตลาดค้าสัตว์ปีกมีชีวิต การเข้าสู่พื้นที่ที่สัตว์ปีกอาจถูกทำลาย หรือสัมผัสกับพื้นผิวที่มีการปนเปื้อนด้วยมูลจากสัตว์ปีก หรือสัตว์ชนิดอื่นๆ นักท่องเที่ยวควรล้างมือด้วยสบู่ และน้ำ และปฏิบัติตามหลักความปลอดภัยที่ดี และสุขศาสตร์อาหารสัตว์ที่เหมาะสม

เอกสารอ้างอิง

Herriman R. 2017. Outbreak News Today [edited]. [Internet]. [Cited 2017 Sep 2]. Available from: http://outbreaknewstoday.com/china-reports-h7n9-avian-flu-death-jiangsu-39614/

คานาดาวิจัยโปรไบโอติกทดแทนยาปฏิชีวนะ

งานวิจัย และนวัตกรรมเป็นกุญแจสำคัญสำหรับค้นหาทางเลือกทดแทนการใช้ยาปฏิชีวนะ และยาต้านเชื้อจุลชีพ นักวิจัยที่วิทยาลัยสัตวแพทย์ออนตาริโอ มหาวิทยาลัยกวัฟล์ กำลังศึกษาการใช้โปรไบโอติกเป็นทางเลือกทดแทนการใช้ยาต้านเชื้อจุลชีพ เพื่อต่อสู้กับเชื้อโรคทั้ง ซัลโมเนลลา แคมไพโลแบคเตอร์ เจจูไน และคลอสตริเดียม เพอร์ฟริงเจนส์

               ห้องปฏิบัติการของ ดร. Shayan Sharif วิทยาลัยสัตวแพทย์ออนตาริโอ มหาวิทยาลัยกวัฟล์ กำลังมุ่งมั่นพัฒนาสูตรโปรไบโอติกเพื่อต่อสู้กับเชื้อซัลโมเนลลา ขณะนี้ นักวิจัยได้ใช้ส่วนผสมของเชื้อแลคโตบาซิลลัส หรือเชื้อแบคทีเรียที่ผลิตกรดแลกติกหลายชนิด พบว่า สามารถลดการสร้างนิคม หรือความเสียหายจากเชื้อซัลโมเนลลาได้อย่างมีนัยสำคัญ และตอนนี้กำลังหันมาสนใจเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ เจจูไน เชื้อแบคทีเรียสำคัญที่ทำให้เกิดปัญหาลำไส้อักเสบในมนุษย์ เนื่องจาก โรคอาหารเป็นพิษ ตามรายงานของสาธารณสุขแห่งคานาดา

สิ่งคุกคามสุขภาพมนุษย์

               ไก่เป็นพาหะสำคัญของเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ในลำไส้ โดยไม่แสดงอาการทางคลินิก เชื้อแอบแฝงอยู่ภายในร่างกายของไก่ไปได้ตลอดชีวิต นั่นหมายความว่า ผู้ผลิตไม่จำเป็นต้องใส่ใจต่อเชื้อชนิดนี้ เพราะเชื้อไม่ได้สร้างความเสียหายต่อสุขภาพไก่แต่อย่างใด แต่ข้อวิตกกังวลคือ ผลกระทบต่อสุขภาพมนุษย์ต่างหาก เนื่องจาก เชื้อแบคทีเรียสามารถถ่ายทอดสู่มนุษย์ผ่านเนื้อไก่ที่ปรุงไม่สุก มาตรการควบคุมที่พยายามวิจัยกันมาทั้งการใช้วัคซีน ความเข้มงวดความปลอดภัยทางชีวภาพ หรือการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสิ้นคิด ไม่สามารถทำอะไรเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ได้เลย ยิ่งไปกว่านั้นทั้งเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ เจจูไน และซัลโมเนลลา ยังเก็บ และถ่ายทอดยีนดื้อยาต้านเชื้อจุลชีพได้อีกด้วย

               กลุ่มนักวิจัยได้วางแผนการทำงานอย่างเป็นระบบเริ่มตั้งแต่การจำแนกเชื้อ และการทดสอบเชื้อแบคทีเรียในลำไส้ไก่ที่สุขภาพดี โดยมีความสามารถต่อต้านเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ได้เป็นอย่างดี และยังสามารถส่งเสริมการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันในไก่ได้อีกด้วย เป้าหมายคือ การใช้แบคทีเรียเหล่านี้ หรือร่วมกับการให้วัคซีนเพิ่มประสิทธิภาพในการต่อต้านเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ ห้องปฏิบัติการแห่งนี้ยังคิดถึงการฉีดโปรไบโอติกผ่านไข่ฟักตั้งแต่ตัวอ่อนที่อายุ ๑๘ วัน ผลการวิจัยนำร่องพบว่า ตัวอ่อนลูกไก่กินโปรไบโอติก และเชื้อสามารถสร้างนิคมในร่างกายของไก่ได้

ลำไส้อักเสบแบบมีเนื้อตาย

                  เป้าหมายถัดไปของนักวิจัยคือ เชื้อคลอสตริเดียม เพอร์ฟริงเจนส์ ที่ทำให้เกิดปัญหาลำไส้อักเสบแบบมีเนื้อตาย โดยเฉพาะการอักเสบของลำไส้ในสัตว์ปีก ตามปรกติการเกิดลำไส้อักเสบแบบมีเนื้อตายมักมีเชื้อจุลชีพชนิดอื่นๆร่วมด้วยนั่นคือ บิด เชื้อทั้งสองชนิดจูงมือกันก่อโรคในสัตว์ เชื้อบิดสามารถควบคุมได้โดยใช้ยากันบิด แต่หากเกิดความผิดพลาดใดๆก็จะพัฒนาโรคกลายเป็นโรคบิด และลำไส้อักเสบแบบมีเนื้อตาย ทั้งสองโรคเหนี่ยวนำให้ผลผลิตลดลง และอัตราการตายเพิ่มขึ้น ปัจจุบัน หลายแห่งอาจใช้วัคซีนควบคุมบิดได้ดี แต่ลำไส้อักเสบแบบมีเนื้อตายไม่มีวัคซีนใช้

               โปรไบโอติกเป็นทางเลือกทดแทนการใช้ยาปฏิชีวนะสำหรับการลดความเสียหายจากเชื้อก่อโรคเหล่านี้ในสัตว์ปีก โดยไม่ต้องกังวลเรื่องปัญหาดื้อยา และยังเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพสัตว์อีกด้วย คณะผู้วิจัยยังศึกษาต่อไปถึงผลการใช้โปรไบโอติกต่อสุขภาพสัตว์ ภูมิคุ้มกัน สวัสดิภาพสัตว์ และผลผลิต รวมถึง ความคุ้มทุนในทางเศรษฐกิจ งานวิจัยโปรไบโอติกที่แสนธรรมดามีเกลื่อนทั่วไปในตลาดคงไม่ธรรมดาแล้ว หากได้รับทุนวิจัยจากกระทรวงเกษตร อาหาร และชีบน สภาวิจัยสัตว์ปีกคานาดา สภาอุตสาหกรรมสัตว์ปีก และสภาวิจัยด้านวิศวกรรม และวิทยาศาสตร์ธรรมชาติของคานาดา 

เอกสารอ้างอิง

Montel K. 2017. Probiotics may offer alternative approach to antimicrobials. [Internet]. [Cited 2017 Aug 7]. Available from: http://www.poultryworld.net/Nutrition/Articles/2017/8/Probiotics-may-offer-alternative-approach-to-antimicrobials-168123E/  

ภาพที่ ๑ ดร. Shayan Sharif และหนึ่งในผู้ร่วมวิจัยที่ห้องปฏิบัติการวิทยาลัยสัตวแพทย์ออนตาริโอ มหาวิทยาลัยกวัฟล์ กำลังพัฒนาสูตรโปรไบโอติก (แหล่งภาพ: University of Guelph)