ความเสี่ยง ๖ ประการต่อโรคไข้หวัดนกในสหราชอาณาจักร

 รัฐบาลสหราชอาณาจักรได้ประกาศให้อังกฤษ เวลส์ และสก๊อตแลนด์ เป็นโซนป้องกันโรคไข้หวัดนก ตามมาตรการระดับภูมิภาคเพื่อป้องกันฝูงสัตว์ ขณะที่ การระบาดเพิ่มขึ้นทั่วเกาะอังกฤษ

โซนป้องกันโรคไข้หวัดนก หรือเอไอพีแซ็ต (Avian influenza prevention zone, AIPZ) ไม่ได้ครอบคลุมมาตรการระดับชาติ แต่ดีฟราได้นำมาใช้แล้วในบางพื้นที่ เช่น ยอร์ก ยอร์เชียร์เหนือ เป็นต้น  สหภาพฟาร์มเลี้ยงสัตว์เห็นด้วยกับมาตรการของภาครัฐ และสัตวแพทย์ที่เน้นย้ำให้เข้มงวดระบบความปลอดภัยทางชีวภาพ ข้อกำหนดทางกฏหมายให้ใช้ระบบความปลอดภัยทางชีวภาพไม่ควรให้คนที่ไม่เกี่ยวข้องเข้าฟาร์มโดยไม่จำเป็น ให้เปลี่ยนน้ำยาจุ่มเท้าเป็นประจำให้มีความเข้มข้นที่ถูกต้อง และต้องใช้ยาฆ่าเชื้อที่ดีฟราให้คำแนะนำเท่านั้น  

ผู้ผลิตสัตว์ปีกควรฝึกให้สังเกตอาการทางคลินิกของโรคไข้หวัดนกได้ และปรึกษากับสัตวแพทย์ทันที ไม่ว่าจะเป็นประเด็นด้านสุขภาพหรือสวัสดิภาพสัตว์ก็ตาม หากสงสัยว่าเกิดโรคไข้หวัดนกขึ้นแล้ว และชี้ให้เห็นถึงความเสี่ยง ๖ ประการ ได้แก่

๑.     การจัดการระบบระบายอากาศ ปัญหามักพบในช่วงฤดูหนาว ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อคุณภาพวัสดุรองพื้น ระบบการระบายอากาศสามารถปรับได้ในโรงเรือนที่เป็นระบบอัตโนมัติ เพื่อป้องกันไม่ให้พื้นเสีย ควรปรึกษากับบริษัทผู้ออกแบบระบบการระบายอากาศภายในโรงเรือน หากวัสดุรองพื้นเสียแล้วควรนำออกจากโรงเรือน แล้วเติมวัสดุรองพื้นใหม่ทดแทน

๒.    ป้องกันการจิกขน ปัญหานี้มักมีสาเหตุจากความเครียดที่ถูกขังอยู่ภายในโรงเรือน และเมื่อเกิดขึ้นแล้วก็ยากต่อการควบคุม การลดระดับความเข้มแสงภายในระดับที่กฏหมายควบคุมไว้เป็นเครื่องมือที่เป็นประโยชน์ในการช่วยให้สัตว์สงบ และป้องกันพฤติกรรมก้าวร้าวต่อกัน นอกจากนั้น ของเล่นควรจัดไว้ให้ โดยเฉพาะ ก้อนฟางหญ้าอัลฟัลฟา และก้อนวัสดุสำหรับให้จิกเล่น เช่น ก้อนหินเพคสโตน หรือเวลล์บีอิ้ง นอกเหนือจากนั้น การหว่านกรวดปริมาณ ๗ กรัมต่อตัวต่อสัปดาห์บนพื้นที่คุ้ยเขี่ยจะช่วยให้วัสดุรองพื้นร่วน ขณะที่ สัตว์ปีกคุ้ยเขี่ยวัสดุรองพื้นเพื่อหาเศษกรวด

๓.    ป้องกันโรคระบบทางเดินหายใจ การขังแม่ไก่ไว้ในโรงเรือนตลอดเวลา ทำให้เกิดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อก่อโรค เช่น หลอดลมอักเสบติดต่อ และไมโคพลาสมา และเป็นการกระตุ้นให้สัตว์แสดงอาการทางคลินิก แล้วแพร่กระจายโรคไปยังตัวอื่นๆ ฝูงสัตว์ปีกส่วนใหญ่ในสหราชอาณาจักรให้วัคซีนป้องกันโรคหลอดลมอักเสบติดต่อในช่วงออกไข่ และควรทำต่อไป ไม่ว่าจะเป็นด้วยวิธีการสเปรย์ หรือละลายน้ำ

๔.    ป้องกันไม่ให้สัตว์สุมรวมกันจนขาดอากาศตาย ควรตรวจฝูงสัตว์ปีกในช่วงเวลาปรกติที่เปิดประตูให้สัตว์ออกมาภายนอกโรงเรือน และคอยเดินกวนบริเวณที่สัตว์มักสุมรวมกัน การวางแรมพ์ หรือวัสดุอื่นๆเพื่อป้องกันไม่ให้แม่ไก่สุมรวมกันในบางบริเวณก็สามารถช่วยป้องกันสิ่งเหล่านี้ได้

๕.    สุขภาพทางเดินอาหาร ระบบทางเดินอาหารของไก่อายุน้อยเป็นเสมือนเครื่องจักร หากสุขภาพทางเดินอาหารไม่เหมาะสม สัตว์ก็ไม่สามารถสกัดเอาสารอาหารที่จำเป็นสำหรับต่อสู้กับโรค แม้กระทั่ง การรักษาการทำหน้าที่ของร่างกายตามปรกติ หรือผลิตไข่ที่มีคุณภาพเองก็ตาม การใช้ผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ เช่น เอบีซี พีเอช สามารถช่วยลดผลกระทบจากปริมาณเชื้อแบคทีเรียได้ ปัญหาคุณภาพเปลือกไข่อาจได้รับผลกระทบในช่วงที่ไก่ขังอยู่ภายในโรงเรือน โดยเฉพาะ หากสัตว์เกิดความเครียดระหว่างที่ถูกอยู่ภายในโรงเรือน สำหรับสัตว์ที่อายุมากขึ้น ผลิตภัณฑ์อย่าง ๕๐ วีคพลัส ก็ออกแบบขึ้นมาเป็นพิเศษสำหรับแม่ไก่ในช่วงครึ่งที่สองของระยะการไข่ และลดความเสี่ยงต่อปัญหาคุณภาพเปลือกไข่ที่อาจพบได้ในสัตว์ที่อยู่ภายใต้ความเครียด เฮอร์บิวิตพลัสก็เป็นสารเสริมที่ดีเยี่ยมสำหรับสัตว์ปีกอายุน้อย และช่วยให้น้ำหนักตัวได้ดีขึ้นในไก่รุ่น

๖.     การจัดการปรสิต สิ่งที่สำคัญที่ควรตรวจติดตามอย่างต่อเนื่องเป็นปัญหาพยาธิและปรสิตระหว่างการเลี้ยงภายในโรงเรือน การตรวจนับไข่พยาธิ และการให้ยาถ่ายพยาธิควรจัดการอย่างต่อเนื่องในระหว่างนี้ สัตว์อาจจะพบพยาธิได้แม่ว่าจะอยู่ภายในโรงเรือนก็ตาม ในช่วงที่เลี้ยงสัตว์ไว้ภายในโรงเรือนก็จะง่ายต่อการให้ยาถ่ายพยาธิโดยการละลายน้ำ ซึ่งเป็นแหล่งน้ำกินอย่างเดียว และไม่มีความเสี่ยงต่อการไปกินน้ำที่ไม่ได้ผสมยาจากแหล่งอื่นๆ ไรแดงก็เป็นปัญหาที่ควรจับตามอง อุณหภูมิจะเพิ่มขึ้นในโรงเรือนเมื่อประตูน้อยที่เปิดออกให้ไปเดินเล่นภายนอกโรงเรือนถูกปิด ก็จะเป็นโอกาสของไรแดงได้ขยายพันธุ์กว่าปรกติในช่วงฤดูหนาว หากไรแดงเป็นปัญหาในไก่อายุน้อย ควรปรึกษาสัตวแพทย์เพื่อขอคำปรึกษา  

สิ่งสำคัญ ผู้ผลิตสัตว์ปีกควรคุ้นเคยกับอาการทางคลินิกของโรคไข้หวัดนก และปรึกษาสัตวแพทย์ทันที เพื่อสุขภาพสัตว์ และสวัสดิภาพสัตว์ที่ดี

เอกสารอ้างอิง

Errington H. 2025. A vet’s view – 6 areas of risk when dealing with avian influenza. [Internet]. [Cited 2025 Feb 5]. Available from: https://www.poultryworld.net/health-nutrition/health/a-vets-view-6-areas-of-risk-when-dealing-with-avian-influenza/

ภาพที่ ๑ ความเสี่ยง ๖ ประการต่อโรคไข้หวัดนกในสหราชอาณาจักร (แหล่งภาพ Alena Ozihilevich | Bigstock)