ข่าวสารสัตว์ปีก: ปิดการระบายอากาศ วิธีการฆ่าไก่อย่างไม่ทรมาน

นักวิจัยสหรัฐฯ ตื่นเต้นไปกับการค้นพบการฆ่าไก่ที่มีประสิทธิภาพโดยใช้ปิดการระบายอากาศ (Ventilation shutdown, VD) ร่วมกับการให้แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ หรือความร้อน มีการเผยแพร่ในสมาคมสัตว์ปีก และไข่สหรัฐฯ (US Poultry and Egg Association) เป็นวิธีการที่เหมาะสำหรับการปลดแม่ไก่ไข่บนกรงตับ

โครงการนี้เป็นหนึ่งในแผนการทำงานของสมาคมตั้งแต่เดือนตุลาคม ค.ศ.๒๐๑๕ ภายหลังการระบาดใหญ่ของโรคไข้หวัดนก บทเรียนจากประสบการณ์ครั้งนั้นคือ การปลดไก่ให้ทันเวลาเป็นสิ่งสำคัญต่อการควบคุมการแพร่กระจายโรค วิธีการที่ใช้สำหรับการปลดไก่ ได้แก่ การใช้รถบรรจุแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ การฉีดแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ และการใช้โฟมในถังดับเพลิงช่วยให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างรวดเร็ว เนื่องจาก ฟาร์มที่เกิดโรคระบาดมีจำนวนมาก เวลาที่ช้าเกินไปจะสร้างความทรมานแก่สัตว์เป็นเวลานานเกินไป

ระบบการชัตดาวน์การระบายอากาศคืออะไร?

ระบบการชัตดาวน์การระบายอากาศ (Ventilation shutdown) เป็นการหยุดการระบายอากาศตามธรรมชาติ หรือโดยวิธีกลในการนำอากาศเข้าสู่ภายใน โดยอาจเพิ่มอุณหภูมิบรรยากาศร่วมหรือไม่ก็ได้ เพื่อให้สัตว์ปีกตายอย่างสงบจากภาวะอุณหภูมิในร่างกายสูง (Hyperthermia)

เป้าหมายคือ การให้อุณหภูมิภายในโรงเรือนสูงขึ้นกว่า ๑๐๔ องศาฟาเรนไฮต์ หรือ ๔๐ องศาเซลเซียสภายในเวลา ๓๐ นาที และรักษาอุณหภูมินี้ไว้เป็นเวลา ๓ ชั่วโมง โดยไม่หยุดการให้น้ำ และยังคงใช้พัดลมหมุนเวียนอากาศภายในโรงเรือน ช่วยรักษาอุณหภูมิให้ทั่วถึงทั้งโรงเรือน

การทำลายไก่อย่างรวดเร็วจะช่วยหยุดการแพร่กระจายของเชื้อไวรัส และป้องกันไม่ให้อัตราการแพร่กระจายของเชื้อไวรัสเพิ่มขึ้นจากไก่ตาย ระหว่างการระบาดของโรคไข้หวัดนกในปี ค.ศ. ๒๐๑๕ จำนวนฟาร์มที่ติดเชื้อพร้อมๆกันมากจนทำให้การจัดการทำลายไก่ไม่เพียงพอ และไม่ทันต่อเหตุการณ์ วิธีการที่ได้รับการรับรองในอดีต ได้แก่ การใช้รถบรรจุแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์สำหรับโรงเรือนเลี้ยงไก่ไข่ หรือการใช้โฟมในถังดับเพลิงสำหรับแม่ไก่ ไก่งวงพันธุ์ และไก่งวงเนื้อที่เลี้ยงบนพื้น ในบางกรณี ต้องใช้เวลานานถึง ๒ สัปดาห์จึงเสร็จสิ้น ยิ่งโรงเรือนเลี้ยงไก่ไข่บนกรงตับอาจต้องใช้เวลานานถึง ๑๐ วัน ในการฆ่าไก่โดยใช้รถบรรจุแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์

นักวิชาการเชื่อว่า ฟาร์มหลายแห่งสามารถรอดพ้นจากการติดโรคได้ในปี ค.ศ. ๒๐๑๕ หากฟาร์มที่ติดเชื้อถูกกำจัดในเวลาที่เร็วกว่านี้ ดังนั้น USDA APHIS จึงประกาศให้ใช้ระบบการปิดการระบายอากาศตั้งแต่ ๑๘ กันยายน ๒๐๑๕ เป็นต้นมา ให้เป็นทางเลือกสำหรับการกำจัดสัตว์ป่วย โดยเอกสารของ APHIS ประกอบด้วย แผนผังสำหรับการตัดสินใจเลือกใช้วิธีการกำจัดสัตว์ป่วย โดยให้การสนับสนุนระบบการปิดการระบายอากาศ

มหาวิทยาลัยนอร์ธ แคโรไลนา วิจัยศึกษาการใช้งานในฟาร์มจริงในระบบการเลี้ยงไก่ไข่บนกรง ความดันภายในโรงเรือนถูกควบคุมให้เป็นลบ โดยมีการผนึกผนังป้องกันการแลกเปลี่ยนอากาศ แล้วสร้างแบบจำลองคล้ายกับบรรยากาศภายในกรงต่อแม่ไก่ที่พบในการเลี้ยงไก่ไข่ในฟาร์มจริง เก็บข้อมูลแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ ความชื้นสัมพัทธ์ อุณหภูมิแวดล้อม และโปรตีนความเครียด Heat shock protein (HSP70) ผลการทดลองพบว่า การชัตดาวน์พัดลมไม่สามารถทำให้ไก่ตายได้ ๑๐๐ เปอร์เซ็นต์ โดยยังมีแม่ไก่อีกราว ๔ เปอร์เซ็นต์ที่ยังรอดชีวิต

อย่างไรก็ตาม เมื่อเพิ่มความร้อน หรือคาร์บอนไดออกไซด์ในระบบ VSD ช่วยให้ไก่ตายได้ ๑๐๐ เปอร์เซ็นต์ ระยะเวลาของการตายไม่แตกต่างกันระหว่างการใช้ระบบ VSD ด้วยความร้อน หรือด้วยแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ จากผลการศึกษาครั้งนี้ระบบ VSDH และ VSDCO เป็นวิธีที่ดีที่สุดในการกำจัดแม่ไก่ในกรงตับจำนวนมากๆ

การระบาดในรัฐอินเดียนา

อุตสาหกรรมการเลี้ยงสัตว์ปีกในสหรัฐฯ ไม่สามารถคอยผลการตรวจจากกระทรวงเกษตรฯสำหรับระบบการปิดการระบายอากาศได้ ดังนั้น วันที่ ๑๕ มกราคม ๒๐๑๖ ฟาร์มเลี้ยงไก่งวงขุน ๖๐,๐๐๐ ตัวในอินเดียนาที่ยืนยันแล้วว่า ติดเชื้อไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงสูง สับไทป์ เอช ๗ เอ็น ๘ ภายในไม่กี่วัน ก็มีรายงานสงสัยฟาร์มไก่งวงอีก ๙ แห่งเกิดการติดเชื้อไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงต่ำ สับไทป์ เอช ๗ เอ็น ๘ ผู้เชี่ยวชาญจาก USDA อธิบายว่า เชื้อไวรัสไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงต่ำหมุนเวียนอยู่ในประชากรสัตว์ปีกในพื้นที่ดังกล่าว แล้วกลายพันธุ์กลายเป็นเชื้อไวรัสไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงสูงในไก่งวงฝูงหนึ่ง โดยมีฟาร์มเลี้ยงสัตว์ปีกทั้งหมด ๑๒๔ แห่งภายในรัศมี ๒๐ กิโลเมตรรอบเขตพื้นที่ระบาด เนื่องจาก ฟาร์มแต่ละแห่งใกล้เคียงกันมาก และยังตรวจพบฟาร์มอีก ๙ แห่งที่ให้ผลเป็นบวก ดังนั้น วิธีการปิดการระบายอากาศจึงใช้เฉพาะในโรงเรือนที่ให้ผลการทดสอบเป็นบวกเท่านั้น ส่วนฟาร์มไก่งวงอีก ๘ แห่ง และฟาร์มไก่ไข่ ๑ แห่งใช้โฟม อย่างไรก็ตาม เนื่องจากอุณหภูมิอากาศที่หนาวเย็น โฟมไม่สามารถทำงานได้ในฟาร์มไก่งวง ๒ ฟาร์ม จึงใช้วิธีการปิดการระบายอากาศสำหรับทำลายไก่ทันทีจนกลางเดือนกุมภาพันธ์ ก็ไม่มีรายงานการตรวจพบโรคไข้หวัดนกเพิ่มเติม

ระบบการปิดการระบายอากาศภายในโรงเรือนมีข้อดีหลายอย่าง นอกเหนือจากลดการแพร่กระจายเชื้อไวรัส แต่ยังช่วยลดระยะเวลาการสัมผัสเชื้อของพนักงานที่ทำการทำลายไก่โดยใช้วิธีมาตรฐานอื่นๆ อันเป็นการเสี่ยงอันตรายต่อโรคสัตว์สู่คน และยังมีข้อเด่นด้านสวัสดิภาพสัตว์ หากขั้นตอนการทำลายสัตว์เป็นไปอย่างเนิ่นนาน วิธีการนี้อาจไม่ใช่วิธีในอุดมคติสำหรับการทำลายสัตว์จำนวนมาก เนื่องจาก ต้องใช้เวลา การตัดสินใจใช้ระบบการปิดการระบายอากาศเป็นวิธีการที่ดีภายหลังวิธีการกำจัดสัตว์อย่างมีมนุษยธรรมอื่นๆ ถูกพิจารณาแล้ว และเวลาสำหรับการทำลายสัตว์ด้วยวิธีอื่นๆอาจเป็นโอกาสให้เชื้อไวรัสแพร่กระจายต่อไปได้สูงจนไม่สามารถควบคุมได้

สมาคมพยาธิวิทยาสัตว์ปีกแห่งอเมริกาประชุมประจำปีช่วงฤดูร้อน ๒๐๑๕ ที่ผ่านมา คณะกรรมการด้านสวัสดิภาพสัตว์ และการจัดการให้การรับรองการปิดการระบายอากาศ ภายใต้คำแนะนำของสัตวแพทย์ ในกรณีฉุกเฉิน เพื่อเป็นการควบคุมการแพร่กระจายของโรคสัตว์ เช่น โรคไข้หวัดนก

การปิดการระบายอากาศไม่ใช่วิธีการทำลายสัตว์อย่างมีมนุษยธรรมที่ดีที่สุด

ขณะที่ การใช้การปิดการระบายอากาศสำหรับการทำลายสัตว์จำนวนมากได้รับการรับรองแล้ว สิ่งสำคัญที่ต้องระลึกไว้คือ ยังไม่ใช่วิธีที่มีมนุษยธรรมที่สุด ยังคงต้องมีการวิจัยเพื่อพัฒนาทางเลือกใหม่สำหรับการทำลายสัตว์ปีกจำนวนมากอย่างมีมนุษยธรรม และสามารถใช้ได้กับสัตว์ปีกที่เลี้ยงในกรง หรือนกเลี้ยงในบ้าน โฟมถูกนำมาใช้ในสหรัฐฯ สำหรับการทำลายสัตว์ปีกจำนวนมากตลอดยี่สิบปีที่ผ่านมา และทำงานได้เป็นอย่างดีในกรณีที่สัตว์เลี้ยงบนพื้น แต่ในกรณีที่มีการเลี้ยงบนกรงสูง และระบบการเลี้ยงในบ้านยังไม่เป็นที่น่าพอใจนัก การยกระดับความปลอดภัยทางชีวภาพในฟาร์มเลี้ยงสัตว์ปีก โรงงานอาหารสัตว์ โรงฟัก และโรงงานแปรรูปการผลิตเป็นแนวทางการป้องกันโรคที่ดีที่สุดจากการระบาดของโรค แต่เมื่อมีการระบาดของโรค การทำลายสัตว์ปีกจำนวนมากอย่างมีมนุษยธรรมยังมีความจำเป็นต้องมีการพัฒนาต่อไป การปิดระบบการระบายอากาศยังเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพ และจำเป็นต้องใช้ตามความจำเป็น

เอกสารอ้างอิง

O’Keefe T. 2016. How ventilation shutdown works in poultry depopulation. . [Internet]. [Cited 2016 Feb 15]. Available from: http://www.wattagnet.com/articles/25922-how-ventilation-shutdown-works-in-poultry-depopulation

McDougal T. 2017. Ventilation shutdown: A humane depopulation method. [Internet]. [Cited 2017 Aug 9].
Available from: http://www.poultryworld.net/Health/Articles/2017/8/Ventilation-shutdown-A-humane-depopulation-method-169046E/

ภาพที่ ๑ บทเรียนสำคัญจากการระบาดของโรคไข้หวัดนกในเดือนตุลาคม ค.ศ.๒๐๑๕ คือ การกำจัดสัตว์ป่วยให้ทันต่อเวลา เพื่อควบคคุมการแพร่กระจายโรค (แหล่งภาพ: Koos Groenewold)