ความผิดพลาดของระบบความปลอดภัยทางชีวภาพ

ระบบความปลอดภัยทางชีวภาพนับเป็นสิ่งที่มีความสำคัญสูงสุดสำหรับการผลิตสัตว์ปีก โดยเฉพาะ ท่ามกลางการระบาดของโรคไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงสูง ที่กำลังเกิดขึ้นในฟาร์มสัตว์ปีกเชิงพาณิชย์สหรัฐฯ

               ความปลอดภัยทางชีวภาพเป็นกระบวนการที่ช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคในประชากรสัตว์ ความเสี่ยงที่สุดคือ การคิดว่าไม่มีความเสี่ยง แต่เช่นเดียวกับที่เราทราบกันมา เกือบทุกกิจกรรมที่มีการปฏิบัติในฟาร์มสัตว์ปีกก่อให้เกิดความเสี่ยงเสมอ ดังนั้น เป้าหมายของเราคือ การควบคุมความเสี่ยงอย่างชาญฉลาดให้ดีที่สุดเท่าที่เราจะสามารถทำได้ สิ่งนี้จำเป็นต้องทบทวนการจัดการของเราว่าดีพอแล้วหรือยังที่จะเป็นปราการที่แข็งแกร่งระหว่างสัตว์ปีกในโรงเรือน และแหล่งของเชื้อโรคระบาด

               ในสถานการณ์โรคระบาดของโรคไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงสูงเป็นตัวอย่างที่ดีที่สุด เราทราบดีว่า นกน้ำป่าสามารถเป็นพาหะของโรคไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงสูง ดังนั้น จะต้องแยกโรคนี้ออกจากฟาร์มสัตว์ปีก เราต้องป้องกันมิให้มีการสัมผัสกับนกน้ำป่า และมูลสัตว์เหล่านี้ ดังนั้น เราควรห้ามมิให้บุคลากรในฟาร์มล่าสัตว์ และไปยุ่งขิงกับนกน้ำป่า เราสามารถช่วยป้องกันนกป่าได้โดยการจัดการสิ่งที่สามารถเป็นอาหารนกที่อยู่รายรอบโรงเรือน ตัดหญ้าให้สั้นเสมอ และป้องกันไม่ให้มีน้ำใกล้กับโรงเรือนเลี้ยงสัตว์ปีก การฆ่าเชื้อเน้นบริเวณใต้พื้นรองเท้าก่อนเข้าสู่โรงเรือน รวมถึง อุปกรณ์ใดๆที่จะนำเข้าสู่โรงเรือนเลี้ยงสัตว์ปีกก็ต้องผ่านการฆ่าเชื้อเป็นอย่างดี  

               บริษัท ผู้เลี้ยงสัตว์ปีกเชิงพาณิชย์รายสำคัญอย่างแซนเดอร์สัน มีแผนระบบความปลอดภัยทางชีวภาพบางข้อที่หยิบยืมมาจากคำแนะนำทั่วไป เช่น สภาไก่แห่งชาติสหรัฐฯ หรือบริษัทผู้ผลิตสัตว์ปีกพันธุ์ปฐมภูมิ ที่ฟาร์มแซนเดอร์สัน ได้มีการนำกระบวนการความปลอดภัยทางชีวภาพถ่ายทอดต่อฟาร์มไก่ประกันด้วยสัญญาการเลี้ยง รวมถึง เอกสารมาตรฐานการเลี้ยงสัตว์ของบริษัท

บทเรียนที่ ๑ หัวเข่าแพร่โรค ILT  

               บทเรียนการระบาดโรคกล่องเสียงอักเสบติดต่อ (Infectious laryngotracheitis, ILT) ในฟาร์มฟาร์มแซนเดอร์สันสร้างความเสียหายจนทำให้ต้องตัดสินใจทำลายไก่มากกว่าเจ็ดแสนตัวทีเดียว ดังที่เราทราบกันดีว่าโรคกล่องเสียงอักเสบติดต่อเป็นโรคที่สร้างความเสียหายอย่างมาก เริ่มต้นด้วยการทำลายทางเดินหายใจส่วนต้น และมักนำไปสู่การตายของไก่ที่ติดเชื้อ ตามปรกติ การเกิดโรคจะต้องรายงานไปยังภาครัฐ ดังนั้น ผู้ประกอบการจึงให้ความสำคัญกับโรคนี้มากกว่าโรคระบบทางเดินหายใจอื่นๆ ภายหลังการเกิดโรค ILT แต่ละราย สัตวแพทย์ของบริษัทจะเข้าสอบสวนเพื่อสืบค้นแหล่งต้นตอของเชื้อไวรัส และปรับกระบวนการความปลอดภัยทางชีวภาพ เราไม่อยากเป็นไปตามสุภาษิตเก่าที่ว่า “ความโง่เขลาเกิดจากการคาดหวังผลที่แตกต่างจากพฤติกรรมเดิมๆ” นับตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ เป็นต้นมา เมื่อเกิดโรคแต่ละครั้ง บุคคลากรในฟาร์มไก่เนื้อของบริษัทก็แค่สวมถุงพลาสติกครอบรองเท้าบู๊ท โดยไม่คิดปรับปรุงมาตรการความปลอดภัยทางชีวภาพอื่นๆใด ในทางตรงกันข้าม ความปลอดภัยทางชีวภาพจำเป็นต้องมีความเข้มงวดสำหรับการทำงานของบุคลากรในฟาร์มเลี้ยงไก่พันธุ์ ทรัพย์สินที่มีมูลค่าสูงที่สุดของเรา นักวิชาการด้านสัตว์ปีกพันธุ์จำเป็นต้องสวมชุดคลุมตลอดตัวตลอดตั้งแต่ศีรษะไปจนถึงนิ้วเท้าเพื่อให้มั่นใจว่า จะไม่เป็นผู้นำโรคเข้าฟาร์ม

               ในฤดูใบไม้ผลิของปี พ.ศ.๒๕๕๒ โรค ILT เกิดการระบาดในฟาร์มไก่เนื้อส่วนใหญ่ทางตะวันตกของรัฐเท็กซัส ระหว่างการสอบสวนโรค สัตวแพทย์ของบริษัทสอบสวนแล้วพบว่า การนำโรคครั้งนี้มาจากความบกพร่องอย่างรุนแรงของพื้นฐานด้านความปลอดภัยทางชีวภาพ ฟาร์มไก่ป่วยรายสำคัญเกิดจากฟาร์มเลี้ยงไก่ประกันที่มีการแปรรูปสัตว์ปีกที่ไม่ใช่ของบริษัทที่ฟาร์มเลี้ยงไก่ของตัวเอง โรค ILT ถูกสอบย้อนกลับไปยังเมืองแคนตัน รัฐเท็กซัส ในงานตลาดค้าสัตว์ปีก ในงานมีไก่เนื้อที่ให้วัคซีนป้องกันโรค ILT จากรัฐอาร์คันซอจำหน่ายด้วย

               ตามเส้นทางของฝูงไก่หลังบ้านที่ติดเชื้อไวรัส ILT อยู่ตามทางหลวงสายหลัง ฝูงสุดท้ายที่ทราบว่าเกิดการติดเชื้ออยู่ทางตอนเหนือของวาโค เป็นที่ชัดเจนว่า หนึ่งในฝูงไก่หลังบ้านที่ติดเชื้อเลี้ยงโดยฟาร์มเลี้ยงไก่เนื้อเชิงพาณิชย์เอง เกษตรกรผู้เลี้ยงไก่เนื้อเชิงพาณิชย์ที่เกิดโรค ILT มักเดินทางกลับบ้านอยู่กับครอบครัว และเพื่อนฝูง บางคนก็เป็นเกษตรกรผู้เลี้ยงไก่เนื้อประกันให้กับบริษัทแซนเดอร์สันเช่นกัน ดังนั้น จึงเป็นการแพร่กระจายโรคกล่องเสียงอักเสบติดต่อไปยังฟาร์มไก่เนื้อข้างเคียง หลังจากเกิดโรคในฟาร์มดังกล่าวแล้ว กลุ่มฟาร์มใกล้เคียงกันในรัศมี ๑.๕ ไมล์ก็เกิดโรคตามในที่สุด สิ่งที่เชื่อมโยงระหว่างพื้นที่การเกิดโรคสองแห่งคือ นักวิชาการของบริษัทแซนเดอร์สันนั่นเอง หลังจากสอบถามนักวิชาการ และสอบสวนฟาร์มที่เกิดโรคก็ทำให้ทราบได้ว่า บุคลากรเหล่านี้เป็นผู้นำเชื้อไวรัสจากฟาร์มหนึ่งไปยังอีกฟาร์มหนึ่งจากบริเวณที่ไม่มีการป้องกันบริเวณเข่า ฟาร์มที่เกิดโรค และโรงเรือนทั้งหมดในกลุ่มฟาร์มที่เกิดโรคกลุ่มที่สองมีเครื่องควบคุมอุณหภูมิภายในโรงเรือนในระดับหัวของไก่ นักวิชาการของบริษัทแซนเดอร์สันเข้าตรวจเยี่ยม และก้มลงคุกเข่าเพื่อตรวจสอบ และย้อนดูข้อมูลย้อนหลังจากเครื่องควบคุมอุณหภูมิภายในโรงเรือน              

               ความเสียหายจากโรค ILT ได้สอนให้เราทราบว่า บุคลากรผู้ให้บริการด้านการเลี้ยงไก่เนื้อจำเป็นต้องสวมชุดป้องกันที่สะอาดที่ปกคลุมทั้งตัว รวมทั้งสวมหมวกตะข่ายด้วย เช่นเดียวกับบุคลากรที่เลี้ยงไก่พันธุ์เช่นกัน

เอกสารอ้างอิง

Stayer PA. 2018. Breaches in biosecurity: Sanderson Farms vet shares three valuable lessons. Poultry Health Today. [Internet]. [Cited 2018 May 16]. Available from: https://poultryhealthtoday.com/breaches-in-biosecurity-lessons-learned/

(แหล่งภาพ: https://pixabay.com/en/flag-blow-wind-flutter-characters-75047/)