รักษาพื้นแกลบให้แห้งเพื่อสร้างกำไร

คุณภาพของวัสดุรองพื้นเป็นส่วนที่มีความสำคัญมากต่อผลกำไรในอุตสาหกรรมการเลี้ยงไก่เนื้อวันนี้ โดยจำเป็นต้องมีความใส่ใจมากที่สุด เหตุผลร้อยประการที่ทำให้วัสดุรองพื้นเปียกนั่นเป็นคำตอบว่าทำอย่างไรจึงจะรักษาวัสดุรองพื้นให้แห้งอยู่เสมอ

ภายหลังการฟักเป็นตัว ลูกไก่ถูกเลี้ยงในโรงเรือนเลี้ยงไก่ สิ่งที่สำคัญที่สุด นอกเหนือจาก อุณหภูมิ และการให้อาหาร และน้ำอย่างถูกต้องคือ การจัดการวัสดุรองพื้นให้แห้ง และเมื่อวัสดุรองพื้นเปียกก็ต้องทำความเข้าใจให้ได้ว่าอะไรเป็นสิ่งที่ทำให้วัสดุรองพื้นเปียก

                ความชื้นที่ดีควรอยู่ระหว่าง ๒๐ ถึง ๒๕ เปอร์เซ็นต์ หากสูงถึงระดับ ๒๖ ถึง ๓๙ เปอร์เซ็นต์ก็จะส่งปัญหา และสูญเสียทางเศรษฐกิจ แต่ถ้าสูงเกินกว่า ๔๕ เปอร์เซ็นต์ก็จะก่อให้เกิดความเสียหายต่อการผลิตมาก ตำแหน่งแรกที่ควรสังเกตเมื่อก้าวเข้าภายในโรงเรือนคือ ใต้ไลน์นิปเปิลแล้วกวาดตามองไล่ห่างออกไป แม้กระทั่งก่อนที่ความชื้นจะเพิ่มขึ้นถึงระดับ ๒๕ เปอร์เซ็นต์ ก็จะสามารถเห็นพื้นเปียกบนวัสดุรองพื้น หลังจากนั้นไม่นานก็จะจับกันเป็นแผ่น สิ่งเหล่านี้เป็นพื้นฐานที่สำคัญของการจัดการที่ไม่ดีที่ไม่ได้เป็นผลมาจากคนเลี้ยงเท่านั้น แต่ยังมีปัจจัยอื่นๆที่ผู้เลี้ยงไม่สามารถควบคุมได้เช่นเดียวกัน

                ชนิดของวัสดุรองพื้นมีความสำคัญมาก ทั่วโลกนิยมใช้ขี้กบจากไม้สีขาวเนื้ออ่อน (Soft white wood shaving) แต่ไม้เนื้อแดงแข็งกว่า ไม่สามารถดูดซับความชื้นได้ดีเท่ากับขี้กบจากไม้ไพน์เนื้อสีขาว (Pine white wood shaving) อย่างไรก็ตาม ในบางแห่งไม้เนื้อแดง (Red wood) มีคุณสมบัติดีกว่าวัสดุรองพื้นชนิดอื่นๆ ที่สามารถจัดหาได้ การเลือกใช้วัสดุรองพื้นที่ดีที่สุด จำเป็นทราบถึงคุณสมบัติอย่างรอบด้าน

วัสดุรองพื้นทางเลือกอื่นๆ

                เปลือกเมล็ดทานตะวันจากโรงงาน มีสีค่อนข้างดำ ดังนั้น พื้นโรงเรือนจึงดูเหมือนจะมืดกว่าปรกติ ควรเพิ่มแสงสว่างในพื้นที่กกเพิ่มขึ้น โดยอาจเลือกใช้หลอดไฟขนาดใหญ่มากขึ้น หรือสว่างมากขึ้น และจำนวนเพิ่มขึ้น

                แก่นถั่วลิสงบด (Ground nut kernels) อาจส่งผลกระทบต่อเท้าของไก่ เนื่องจาก การดูดซับความชื้นได้ไม่ดี และยังมีแนวโน้มที่จะมีเชื้อรา หากมีการเก็บรักษาไม่ถูกต้อง

                กรณีไม่สามารถหาสิ่งใดมาเป็นวัสดุรองพื้นได้จริงๆ ยกตัวอย่าง กรณีเร่งด่วน การใช้ฟางสับสามารถใช้ทดแทนได้ในพื้นที่การกกจนกระทั่งวัสดุรองพื้นที่ดีกว่าเดินทางมาถึง    

                วัสดุรองพื้นเปียกเมื่อระดับความชื้นสูงกว่า ๔๐ เปอร์เซ็นต์ ทั้งนี้ขึ้นกับชนิดของโรงเรือนเป็นโรงเรือนปิด หรือเปิด หรือระบบการให้น้ำ การจัดการลูกไก่มีความสำคัญตั้งแต่ลูกไก่วันแรก โดยผู้เลี้ยงพึงระลึกไว้เสมอว่า ลูกไก่ใช้ชีวิตตลอด ๓๕ วันกินน้ำเป็นสองเท่าของอาหาร

การกินน้ำ

                ไก่เนื้ออายุ ๓๕ วัน น้ำหนัก ๒.๑ กิโลกรัม มี FCR เป็น ๑.๕๕ กินอาหารประมาณ ๓.๒๕๕ กิโลกรัม จะกินน้ำมากกว่าอาหาร ๑.๗๕ เท่า คิดเป็น ๕,๖๙๖ มิลลิลิตร หรือ ๕.๖๙๖ ลิตรต่อตัว หรือหากกินน้ำมากกว่าอาหาร ๒ เท่า คิดเป็น ๖,๕๑๐ มิลลิลิตร หรือ ๖.๕ ลิตร บ่อยครั้ง วัสดุรองพื้นเปียกตั้งแต่อายุเพียง ๑๔ วัน ขณะที่ลูกไก่มีน้ำหนักเพียง ๔๘๐ ถึง ๕๐๐ กรัมเท่านั้น และกินอาหารไปแล้ว ๕๐๐ กรัม หากกินน้ำมากกว่าอาหาร ๑.๗๕ เท่า คิดเป็น ๘๗๕ มิลลิลิตร หรือ ๐.๘๗๕ ลิตรต่อตัว หรือหากกินน้ำมากกว่าอาหาร ๒ เท่า คิดเป็น ๑,๐๐๐ มิลลิลิตร หรือ ๑.๐ ลิตร

                สาเหตุที่วัสดุรองพื้นเปียกตั้งแต่อายุ ๑๔ วัน บ่งชี้ถึง ปัญหาการจัดการไม่ได้มีการปรับให้เหมาะสมกับการเจริญเติบโตที่เพิ่มขึ้น โรงเรือนหลายแห่งที่เลี้ยงไก่มาเป็นเวลานานกว่า ๑๐ ปีแล้วยังเลี้ยงไก่จำนวนเท่าเดิม อย่างไรก็ตาม การพัฒนาด้านพันธุกรรม และอาหารสัตว์ได้ก้าวหน้าไปมาก การให้วัคซีนที่โรงฟัก สารส่งเสริมสุขภาพทางเดินอาหาร (Gut health promoters) สารลดความเครียดแบบผสมน้ำที่ให้ภายหลังการให้วัคซีนละลายน้ำ และการเปลี่ยนอาหาร ส่งผลให้น้ำหนักไก่ต่อตารางเมตรได้เพิ่มขึ้นไปประมาณ ๒๐ เปอร์เซ็นต์  

ปัจจัยต่างๆที่ส่งผลกระทบต่อวัสดุรองพื้น

                ปัจจัยสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อวัสดุรองพื้น ได้แก่ ความหนาแน่น ชนิดของอุปกรณ์การให้น้ำ หรือนิปเปิล มีถ้วยหรือไม่ ความจริงถ้วยก็มีทั้งข้อดี และข้อเสีย การไม่ใช้ในระยะเริ่มต้นแล้วค่อยเสริมตามความจำเป็น ความดันน้ำจะมีการปรับให้ถูกต้องเพื่อให้อัตราการไหลของน้ำที่ปลายนิปเปิลสอดคล้องกับความต้องการของไก่ ไม่ให้มีความดันน้ำสูงเกินไป ไก่เรียนรู้ที่จะไม่กินอาหารมากเกินไปหากน้ำไม่เพียงพอ นั่นคือ หากน้ำไม่เพียงพอก็จะหยุดกิน ผู้เลี้ยงควรใช้เวลาในโรงเรือนเลี้ยงไก่ ไม่ใช่เพียงแค่เดินผ่านแล้วบอกว่า ไก่ดูดี ให้นั่งลงใจเย็นๆ มองดูไก่ สังเกตพฤติกรรมว่า ไก่เดินอย่างสบายบนวัสดุรองพื้นหรือไม่ การไหลของอากาศเป็นอย่างไร วัดความเร็วลมที่ระดับตัวไก่ ไม่ว่าโรงเรือนเลี้ยงไก่จะเป็นระบบอุโมงค์ลม (Tunnel system) หรือปล่อยอากาศไหลทางขวาง (Cross flow) ให้วัดอุณหภูมิใกล้กับตำแหน่งที่อากาศไหลออก โดยใช้เทอร์โมมิเตอร์แบบเลเซอร์อินฟาเรด (IR, infra red laser) รวมถึง ตำแหน่งที่อากาศไหลเข้า วัดปริมาณแอมโมเนีย และคาร์บอนไดออกไซด์อย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะช่วงเปลี่ยนฤดูกาล

ฟังเสียงไก่

                อุตสาหกรรมการเลี้ยงไก่ก้าวหน้าอย่างรวดเร็วทำให้การเลี้ยงไก่ลดเวลาเหลือเพียง ๓๕ วันเท่านั้น หากเกิดความผิดพลาดในระยะแรกของการเลี้ยงก็ยากที่จะฟื้นเป็นปรกติได้ ให้ฟังเสียงไก่ที่คุณเลี้ยงบอกคุณเบาๆว่า อากาศร้อน หรือเย็นเกินไปหรือไม่ พฤติกรรมการกินน้ำเป็นอย่างไร ได้รับน้ำเพียงพอหรือไม่ โดยการกดหัวนิปเปิลแถวกลางที่หน้า และหลังโรงเรือน หากเครื่องมือวัดอัตราการไหลของน้ำต่อนาทีไปตามท่อน้ำ ควรตรวจสอบวันละ ๔ ครั้ง  สูตรที่ใช้เมื่อสิบปีก่อนให้คำนวณอัตราการไหลของน้ำที่เหมาะสมโดยนำอายุ (สัปดาห์) คูณด้วย ๗ มิลลิลิตร แล้วบวกอีก ๒๐ มิลลิลิตร ยกตัวอย่างเช่น ไก่อายุ ๓ สัปดาห์ คำนวณโดยนำ ๗ คูณด้วย ๓ สัปดาห์ แล้วบวกด้วย ๒๐ เป็น ๔๑ มิลลิลิตรต่อนาที ปัจจุบัน น้ำหนักไก่ปัจจุบันเพิ่มขึ้นมาก อนุมาณว่าให้บวกเพิ่มขึ้นไปอีก ๑๐ เปอร์เซ็นต์ อย่างไรก็ตาม ข้อมูลจากผู้ผลิตสายพันธุ์ไก่ และอุปกรณ์การให้น้ำสามารถให้ข้อมูลที่ดีกว่านี้สำหรับภูมิอากาศ และชนิดของโรงเรือนต่างๆ 

การตรวจติดตามสุขภาพด้วยอุปกรณ์ที่เหมาะสม      

                เพื่อปรับสภาวะสิ่งแวดล้อมในการเลี้ยงไก่ให้เหมาะสมจำเป็นต้องใช้อุปกรณ์ตรวจวัดที่เหมาะสม แม้ว่า โรงเรือนสมัยใหม่จะมีการใช้ระบบประมวลผลทางคอมพิวเตอร์ช่วยในการวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติ ก็จะเป็นต้องมีอุปกรณ์สำหรับการวัดระดับแอมโมเนีย คาร์บอนไดออกไซด์ ความชื้นสัมพัทธ์ และความเร็วลม การวัดความชื้น (เปอร์เซ็นต์) ในวัสดุรองพื้นจำเป็นต้องใช้อุปกรณ์วัด ได้แก่ เครื่องวัดอุณหภูมิแบบอินฟาเรดชนิดมือถือ (Hand held infrared thermometer) เพื่ออ่านค่าความชื้นที่บริเวณผิวแกลบ จากนั้นให้เขี่ยแกลบตอนบนออกโดยใช้ไม้สามง่ามเพื่อเปิดช่องว่างให้อ่านค่าความชื้นในชั้นที่ลึกลงไป ความชื้นของวัสดุรองพื้น +/- ๓๕ ถึง ๔๐ เปอร์เซ็นต์ อย่างไรก็ตาม เป้าหมายของความชื้นที่เหมาะสมไม่ควรสูงกว่า ๒๐ เปอร์เซ็นต์ นอกจากนั้น การประเมินอย่างหยาบๆด้วยการขยี้แกลบในมือก็สามารถทำได้เบื้องต้น หากแกลบจับตัวกัน และเกาะกันเป็นลูกบอล แสดงว่า วัสดุรองพื้นเปียกเกินไป หากวัสดุรองพื้นกระจายร่วงตกลงบนพื้นเป็นผง แสดงว่า วัสดุรองพื้นแห้งเกินไป หากวัสดุรองพื้นเกาะกันในตอนแรก แล้วค่อยๆแตกจากกัน แสดงว่า ความชื้นอยู่ระหว่าง ๒๐ ถึง ๒๕ เปอร์เซ็นต์ การเลี้ยงไก่ก็เหมือนกับการเล่นเกมส์เสี่ยงทาย ต้นทุนถูกมาก และเราต้องรู้ตัวให้แน่ชัดว่าอะไรกำลังเกิดขึ้น ผลลัพธ์บอกให้เราทราบว่า เราต้องทำอะไร หากเราไม่มีเครื่องมือที่ถูกต้องเหมาะสม เรากำลังทำให้ตัวเอง และเพื่อนร่วมงานยุ่งยากในการทำงาน  

 แหล่งที่มา:          Marshall, K. (2014). Keeping the litter dry to make a profit. World Poultry. 30 (9): 201.