อังกฤษควบคุมแคมไพฯได้อย่างไร

เชื้อแคมไพโลแบคเตอร์เป็นเชื้อก่อโรคอาหารเป็นพิษที่พบได้บ่อยที่สุดในผู้ป่วยในยุโรป โดยมีผู้ป่วยราว ๙ ล้านรายต่อปี ตามรายงานของอีเอฟเอสเอ สัตว์ปีกที่ปนเปื้อนเป็นสาเหตุที่สำคัญที่สุดของการติดเชื้อในมนุษย์ และอุตสาหกรรม ล่าสุดผู้ประกอบการผลิตสัตว์ปีกในอังกฤษสามารถควบคุมการปนเปื้อนเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ให้ลดลงในระดับต่ำได้  

  สัตว์ปีกที่ปนเปื้อนเป็นแหล่งสำคัญที่สุดของการติดเชื้อในมนุษย์ และอุตสาหกรรมสัตว์ปีกยุโรปได้พยายามใช้กลยุทธ์มากมาย เพื่อลดระดับการปนเปื้อน บริษัทผู้ผลิตสัตว์ปีกรายใหญ่ที่สุดในสหราชอาณาจักร ๒ ราย ได้แก่ มอยพาร์ก และแฟคเซนดา นำเสนอขั้นตอนการลดการปนเปื้อนที่บริษัทประสบความสำเร็จมาแล้ว

บริษัท มอยพาร์ก ผู้ผลิตรายใหญ่ที่สุดด้านสินค้าเนื้อไก่

       บริษัท มอยพาร์ก ผลิตไก่ราว ๕.๕ ล้านตัวต่อสัปดาห์ ไก่งวง ๑.๓๒ ล้านตัวต่อปี และสินค้าเพิ่มมูลค่า ๒๐๐,๐๐๐ ตันต่อปี โดยเป็นผู้ผลิตรายใหญ่ที่สุดด้านสินค้าเนื้อไก่ และเนื้อไก่งวงแบบอินทรีย์ในสหราชอาณาจักร และไอร์แลนด์ สินค้าแบรนด์มอยพาร์กส่งให้กับห้างสรรพสินค้าชั้นนำอย่างเวทโทรส (Waitrose) และผู้ประกอบการร้านอาหารทั่วเกาะอังกฤษ ไอร์แลนด์ และยุโรป กลยุทธ์สำคัญคือ การจัดการแบบองค์รวมโดยใช้หลากหลายวิธีร่วมกันในการลดระดับแคมไพโลแบคเตอร์ตลอดทั้งห่วงโซ่การผลิตตั้งแต่ฟาร์มถึงโรงงานถึงผลิตภัณฑ์สุดท้าย โดยทุกขั้นตอนมีความสำคัญเท่าเทียมกันในการนำส่งสินค้าที่มีระดับของเชื้อลดลงเรื่อยๆ แผนการปฏิบัติงานมุ่งเน้นเสาหลัก ๗ ประการ ได้แก่

๑.การวิจัย และวิเคราะห์ โดยคณะทำงานด้านเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์โดยเฉพาะ ร่วมกับนักวิทยาศาสตร์ชั้นนำ และสถาบันการศึกษาในสหราชอาณาจักร และไอร์แลนด์ เพื่อจำลองภาพแนวโน้มของเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ตามฤดูกาล และวัดรอยเท้าช้างเปรียบเทียบกับผู้ผลิตชั้นนำทั่วโลก

๒.ฟาร์มที่สร้างขึ้นใหม่ออกแบบโรงเรือนให้เป็นระบบที่มุ่งเน้นควบคุมเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์โดยเฉพาะ

๓.ยกระดับความปลอดภัยทางชีวภาพ ตั้งแต่ ด่านกักกันเชื้อสองชั้น เพื่อควบคุมการแพร่กระจาย และสุขอนามัย มีการติดตั้งเครื่องทำความร้อนมากกว่า ๘๕ เปอร์เซ็นต์ของฟาร์มทั้งหมด เพื่อให้สิ่งแวดล้อมภายในโรงเรือนแห้งตลอดเวลา

๔.ใช้หลักปฏิบัติสำหรับการเลี้ยงสัตว์ที่ดี ครอบคลุมทั้งสวัสดิภาพสัตว์ และความปลอดภัยทางชีวภาพ

๕. แผนการจับไก่ระบาย และการจับไก่ทั้งโรงเรือน

๖. กระบวนการแปรรูปการผลิตที่ดี ทั้งขั้นตอนภายในโรงงาน และการบรรจุสินค้า

๗. มอยพาร์กเป็นบริษัทแรกที่มีการติดฉลาก “ไม่ต้องล้างผลิตภัณฑ์ไก่” บนสินค้าไก่เนื้อทั้งตัว และให้คำแนะนำผู้บริโภคในการจัดการ และปรุงสัตว์ปีก และผลิตภัณฑ์อย่างปลอดภัย โดยมีการปิดผนึกสินค้า และป้องกันการฉีกขาดของบรรจุภัณฑ์ และยังพัฒนาผลิตภัณฑ์ปรุงเสร็จในถุง (Cook-in-the bag product) ที่ได้รับรางวัลชนะเลิศ

 ความสำเร็จของมอยพาร์กเริ่มต้นตั้งแต่ปี ค.ศ.๒๐๐๙ เริ่มจากการทำความเข้าใจให้ดีขึ้นกับเชื้อแบคทีเรียชนิดนี้ จนกระทั่งปี ค.ศ. ๒๐๑๕ พบว่า จากการทดลองควบคุมการจัดส่งสินค้าภายใต้ความร่วมมือเวทโทรส และมอยพาร์กตามแผนปฏิบัติงานควบคุมเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์จากฟาร์มถึงส้อม สัดส่วนของไก่สดทั้งตัวที่มีเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ที่ระดับสูงที่สุดมากกว่า ๑,๐๐๐ ซีเอฟยูต่อกรัม ที่ปลายเดือนมีนาคม ค.ศ. ๒๐๑๕ ลดลงสองในสาม   

 อุตสาหกรรมการผลิตสัตว์ปีกปฏิบัติงานร่วมกันแบ่งปันความคิดจากการทำงานร่วมกันเป็นกลุ่มในโครงการความร่วมมือควบคุมเชื้อแคมไพโลแลคเตอร์ที่ชื่อว่า เอฟเอสเอ ปฏิบัติการควบคุมเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ร่วมกัน (FSA Acting on Campylobacter Together woring group, ACT) อย่างไรก็ตาม หนึ่งในปัจจัยสำคัญสำหรับความสำเร็จคือ การจัดการแบบองค์รวม และเทคโนโลยีพัฒนาขึ้นเอง และจดสิทธิบัตรไว้แล้ว โดยการใช้กระบวนการให้ความร้อนเข้าสู่ไลน์การผลิต สิ่งเหล่านี้สร้างความแตกต่างจากคู่แข่งรายอื่นๆ 

 กลยุทธ์ถัดไปของบริษัทคือ การพิจารณาธรรมชาติของเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์มีความสัมพันธ์กับไก่ และสิ่งแวดล้อม โดยมุ่งเน้นไปที่การวิจัยและพัฒนาเป็นกุญแจสำคัญ และลงทุนแผนการวิจัยระดับปริญญาเอกด้วยการส่งพนักงานของบริษัท ๒ คนไปเรียนต่อด้านนี้ นอกเหนือจาก ความปลอดภัยทางชีวภาพ การจัดการในฟาร์ม และการตรวจสอบลำดับสารพันธุกรรมของเชื้อ บริษัท มีความภาคภูมิใจในความก้าวหน้าเหล่านี้ และยิ่งภาคภูมิใจขึ้นไปอีกเมื่อได้รับรางวัลนวัตกรรมความปลอดภัยที่ดีเลิศจากการประกวดอาหาร และเครื่องดื่มในไอร์แลนด์เหนือ  

บริษัท แฟคเซนดา ผู้นำด้านการแปรรูปเนื้อไก่ลำดับสองของเกาะอังกฤษ

            บริษัท แฟคเซนดา ผลิตไก่เนื้อราว ๒ ล้านตัว และไก่งวง ๗๐,๐๐๐ ตัวต่อสัปดาห์ จัดจำหน่ายให้ซูเปอร์มาร์เก็ตรายสำคัญของสหราชอาณาจักร และห่วงโซ่บริการร้านอาหารที่เป็นที่รู้จักกันดี แผนการลดเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ที่เป็นหัวใจของบริษัท ครอบคลุมการจัดการสินค้าตลอดห่วงโซ่จากฟาร์มถึงการบรรจุภัณฑ์คือ โซโนสตีม (SonoSteam) ที่ช่วยลดระดับเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์โดยการใช้ไอน้ำร้อน และอัลตราซาวด์ไปยังซากไก่แต่ละตัวขณะผ่านเครื่องจักร

          บริษัทได้ใช้กระบวนการความปลอดภัยทางชีวภาพใหม่ในฟาร์ม ตั้งแต่ อุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล การทำความสะอาด และสุขอนามัย และการใช้ระบบเครื่องกีดขวางสองชั้น และตอนนี้กำลังสนใจการจัดการสุขภาพทางเดินอาหารของไก่ โดยเฉพาะ ช่วงลูกไก่ ที่ส่งผลกระทบต่อระดับของเชื้อ แคมไพโลแบคเตอร์

         พื้นที่ภายในไลน์บรรจุมีการแยกพนักงานระหว่างสินค้าดิบ สินค้าที่บรรจุแล้ว และสินค้าไก่ การบรรจุสินค้ามีบทบาทอย่างมากต่อความปลอดภัยอาหาร ดังนั้น บริษัทจะใช้ฟิลม์เคลือบป้องกันการปริแตก และใช้เทคนิคการบรรจุสินค้าโดยอาศัยบรรยากาศเพื่อรักษาสินค้าให้สดเสมอ บริษัท เป็นผู้ผลิตรายแรกที่ใช้วิธีการบรรจุแบบย่างในถุง (Roast-in-the-bag packaging) ในปี ค.ศ. ๒๐๑๓ เพื่อป้องกันมิให้ผู้บริโภคสัมผัสไก่ดิบ นอกจากนั้น ยังให้ความสำคัญกับการฝึกอบรมพนักงานอย่างเหมาะสมอีกด้วย

               โรงงานเริ่มทดลองใช้โซโนสตีมในปี ค.ศ. ๒๐๑๔ พบว่า เชื้อแคมไพโลแบคเตอร์จากผิวหนังคอ และอกลดลง ๘๐ เปอร์เซ็นต์ จากนั้นจึงเริ่มใช้อย่างเต็มประสิทธิภาพในปี ค.ศ.๒๐๑๕ และปัจจุบันมีการใช้ในไลน์การแปรรูปปฐมภูมิทั้งสองไลน์การผลิตเรียบร้อยแล้ว จากการสำรวจร้านค้าปลีกโดยเอฟเอสเอ (Food Standards Agency, FSA) ก็พบว่า มีการลดลงของระดับเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ลงเช่นกัน อย่างไรก็ตาม ผลการตรวจเชื้อในสินค้าของบริษัทเองต่ำกว่าเป้าหมายที่เอฟเอสเอกำหนดไว้ ๑๐ เปอร์เซ็นต์  

               บริษัทมีการจัดการร่วมกันหลากหลายวิธี เริ่มตั้งแต่การผลิตขั้นปฐมภูมิไปจนถึงโรงงานฯที่มีการทำความเย็นอย่างรวดเร็ว และการลวกน้ำร้อนในโรงงาน โดยภาพรวมจากประสบการณ์พบว่า วิธีการที่มีประสิทธิภาพที่สุดควรดำเนินการไปพร้อมกันตลอดห่วงโซ่การผลิต การสอบย้อนกลับเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ และผลกระทบต่อผู้บริโภค โดยร่วมมือกันทั้งผู้ผลิต ผู้ค้าปลีก และผู้บริโภค ให้ความรู้กับผู้บริโภคอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะ สุขอนามัยในครัว และสิ่งสำคัญคือ อย่าล้างไก่ดิบ เป็นคำเตือนที่มีความจำเป็นมาก  

เอกสารอ้างอิง

Hone J. 2017. How to control Campylobacter in broiler production. [Internet]. [Cited 2017 May 18]. Available from: http://www.wattagnet.com/articles/30526-how-uk-poultry-companies-are-controlling-campylobacter?utm_source=KnowledgeMarketing&utm_medium=Enewsletter%20Groups&utm_term=How%20UK%20poultry%20companies%20are%20controlling%20Campylobacter,%20Vaccination%20not%20the%20%E2%80%98third%20rail%E2%80%99%20for%20avian%20flu%20control,%203%20ways%20Sanderson%20Farms%20is%20addressing%20woody%20breast&utm_content=17_05_23_Poultry%20Update_Tuesday&utm_campaign=Poultry%20Update&eid=89973158&bid=1762010

ภาพที่ ๑ เชื้อแคมไพโลแบคเตอร์เป็นเชื้อก่อโรคอาหารเป็นพิษที่พบได้บ่อยที่สุดในผู้ป่วยในยุโรป โดยมีผู้ป่วยราว ๙ ล้านรายต่อปี (แหล่งภาพ: decade3d, Bigstockphoto.com)