เคล็ดลับลดซัลโมฯที่โรงเชือดแบบเร่งด่วน ต้องเริ่มตั้งแต่ที่ฟาร์ม

การจัดการฟาร์มมีบทบาทอย่างมากต่อการลดระดับการปนเปื้อนเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ และซัลโมเนลลา ที่ก่อโรคอาหารเป็นพิษในมนุษย์ ฟาร์มสามารถช่วยลดซัลโมเนลลา และแคมไพโลแบคเตอร์ให้โรงเชือดได้มาก และเป็นเคล็ดลับแบบเร่งด่วนสำหรับการลดเชื้อซัลโมเนลลา และแคมไพโลแบคเตอร์

การปนเปื้อนเชื้อก่อโรคอาหารเป็นพิษในเนื้อไก่ และผลิตภัณฑ์ เป็นสาเหตุของการเจ็บป่วยด้วยโรคอาหารเป็นพิษจากเชื้อแบคทีเรียร่วมสองล้านรายต่อปีในสหรัฐฯ ผลการวิจัยร่วมกับศูนย์ควบคุม และป้องกันโรค องค์การอาหารและยา และกระทรวงเกษตรสหรัฐฯ บ่งชี้ว่า การติดเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ในมนุษย์ร้อยละ ๓๕ เกิดจากเนื้อไก่ และไก่งวง การติดเชื้อซัลโมเนลลาร้อยละ ๓๖ เกิดจากเนื้อไก่ ไก่งวง โค และสุกร

ความปลอดภัยอาหารสำหรับเนื้อสัตว์ปีกต้องเริ่มต้นตั้งแต่ฟาร์มเลี้ยงสัตว์ เนื่องจาก เชื้อแบคทีเรียตั้งต้นจากที่นั่น แล้วเข้าสู่โรงเชือด ผ่านสัตว์ที่ถูกผลิตเป็นอาหาร

อ้างตามรายงานในปี พ.ศ. ๒๕๖๐ ความปลอดภัยอาหารจากฟาร์มสู่ส้อม กลยุทธของฟาร์ม และอาหารสัตว์ สามารถช่วยสนับสนุนความปลอดภัยการผลิตเนื้อสัตว์ปีกสหรัฐฯได้ โดยเสนอทางเลือก ๓ ข้อที่ช่วยลดการปนเปื้อนเชื้อซัลโมเนลลาในโรงเชือดได้

๑. กลยุทธการใช้โปรไบโอติก และพรีไบโอติกในอาหารสัตว์ เพื่อแก่งแย่งการสร้างนิคมยับยั้งเชื้อก่อโรคด้วยเชื้อจุลินทรีย์ที่เป็นประโยชน์

๒. กลยุทธการเสริมภูมิคุ้มกัน เช่น การให้วัคซีน สารฆ่าเชื้อ และน้ำมันหอมระเหย เป็นต้น

๓. เข้มงวดความปลอดภัยทางชีวภาพ ลดการสัมผัสเชื้อก่อโรคที่เข้าสู่ หรือแพร่กระจายภายในฝูงสัตว์ปีก หรือพนักงานเลี้ยงสัตว์ปีก โดยให้ความสำคัญกับการกำจัดการปนเปื้อนชุดปฏิบัติงาน และเครื่องมือ ควบคุมสัตว์พาหะ สุขอนามัยอาหารสัตว์ และน้ำ การแยกกักกันสัตว์ที่ติดเชื้อ และการจัดการโรงเรือนอย่างเหมาะสม

ตัวอย่างประเทศที่ประสบความสำเร็จ

สวีเดน ฟินแลนด์ นอร์เวย์ และเดนมาร์ก เป็นตัวอย่างของประเทศที่ประสบความสำเร็จในการใช้แผนควบคุมความปลอดภัยอาหาร เพื่อลดการปนเปื้อนเชื้อซัลโมเนลลาทั้งในสัตว์ปีก และสุกร โดยกำหนดระบบความปลอดภัยทางชีวภาพที่เข้มงวด รวมถึง การทำความสะอาด และฆ่าเชื้อโรงเรือนเลี้ยงสัตว์ การทดสอบ และตรวจติดตามเชื้อซัลโมเนลลาในสัตว์ และอาหารสัตว์ การทำลายสัตว์ปีกพันธุ์ที่ติดเชื้อ หรือคัดทิ้ง และการแยกเชือดฝูงสัตว์ปีกที่ให้ผลบวกต่อเชื้อซัลโมเนลลา

ผลความสำเร็จประจักษ์ให้เห็นว่า ไม่พบเชื้อซัลโมเนลลาเลยจากตัวอย่างซากสัตว์ปีกในสวีเดนทั้งหมด ๔,๐๓๓ ตัวอย่างในปี พ.ศ. ๒๕๖๐ ฝูงสัตว์ปีกในนอร์เวย์ และฟินแลนด์ปนเปื้อนเชื้อซัลโมเนลลาน้อยกว่าร้อยละ ๑ ในปี พ.ศ. ๒๕๕๙ และผู้ติดเชื้อแบคทีเรียในเดนมาร์กที่เคยสูงถึง ๖๐๐,๐๐๐ รายในปี พ.ศ. ๒๕๓๗ ไม่พบปัญหาอีกเลยในปี พ.ศ. ๒๕๔๘

ในทางตรงกันข้าม ผลิตภัณฑ์เนื้อสัตว์ปีกดิบที่ถูกควบคุมโดย USDA ปนเปื้อนด้วยเชื้อซัลโมเนลลาราวร้อยละ ๕ ของซากไก่ทั้งตัว และร้อยละ ๑๕ ของชิ้นส่วนไก่ เช่น ขา อก และปีก และร้อยละ ๔๐ ของเนื้อไก่บด

โปรไบโอติก

ผลการศึกษา พบว่า โปรไบโอติกสามารถให้กับสัตว์ปีกเพื่อลดความชุกของเชื้อซัลโมเนลลา โปรไบโอติกที่ทราบชนิดของเชื้อจุลินทรีย์ (Defined probiotics) ประกอบด้วยเชื้อแลคโตบาซิลลัส บาซิลลัสทนความร้อน สามารถใช้ผสมในอาหารสัตว์ที่ผ่านความร้อนได้

การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบจากผลิตภัณฑ์ที่มีการจำหน่ายเชิงพาณิชย์ พบว่า การใช้โปรไบโอติกที่ทราบชนิดผสมลงในอาหารสัตว์โดยตรง (Defined direct-fed probiotics) มีประสิทธิภาพในการลดเชื้อซัลโมเนลลาได้อย่างมีประสิทธิภาพ ผลดีทางเศรษฐกิจจากการใช้โปรไบโอติกในสัตว์ปีกช่วยชดเชยต้นทุนของผลิตภัณฑ์ได้สำหรับการจัดการในฟาร์มไก่เนื้อ

วัคซีน

ผลการศึกษาประสิทธิภาพของวัคซีนสำหรับฟาร์มไก่พันธุ์ (เนื้อ) ช่วยลดอุบัติการณ์เชื้อซัลโมเนลลา และระดับของเชื้อในลูกไก่เนื้อ การทดลองใช้ในบริษัทผู้ผลิตสัตว์ปีกรายหนึ่งในสหรัฐฯ โดยการใช้แผนการให้วัคซีนสำหรับฟาร์มไก่พันธุ์ พบว่าช่วยลดความชุกของเชื้อซัลโมเนลลาในตัวไก่ที่เข้าสู่โรงเชือด ขณะที่ ผลการศึกษาอีกแห่งหนึ่ง พบว่า การให้วัคซีนไก่พันธุ์มีต้นทุนต่ำกว่าการให้ในไก่เนื้อ เนื่องจาก โดยเฉลี่ยแล้ว ไก่พันธุ์ ๑ ตัวจะให้ลูกไก่เนื้อ ๑๘๐ตัวต่อปี

การให้วัคซีนในสัตว์ปีกยังเป็นประโยชน์ทางสาธารณสุข องค์การอนามัยโลก พบว่าความชุกของการปนเปื้อนเชื้อซัลโมเนลลาที่ลดลงในไก่ลงครึ่งช่วยช่วยลดความเสี่ยงจากการกินไก่ลงได้มากกว่าร้อยละ ๕๐ การลดลงของผู้ป่วยจากการติดเชื้อ ซัลโมเนลลา เอนเทอไรทิดิส ในสหราชอาณาจักร และยุโรป มีความสัมพันธ์กับการให้วัคซีนในแม่ไก่ไข่

 กลยุทธอื่นๆ

การจัดการที่ฟาร์มบางอย่างใช้กันทั่วโลก แต่ยังไม่มีการใช้งานในสหรัฐฯ เช่น โซเดียม คลอเรต สามารถช่วยลดซัลโมเนลลาในไก่ และ อี.โคไล ในโค และสุกรได้

แคมไพโลแบคเตอร์เป็นประเด็นท้าทายสำหรับผู้ประกอบการในการควบคุม ประเทศสวีเดนประสบความสำเร็จในการใช้มาตรการสุขอนามัยในฟาร์มเพื่อควบคุมเชื้อ เช่น การสร้างระบบป้องกันหนู และนก เข้ามาในฟาร์ม การควบคุมคนงานเข้าออกโรงเรือน ผลลัพธ์ประสบความสำเร็จเป็นอย่างดี สามารถหยุดการปนเปื้อนจากรองเท้า และเสื้อผ้าลงได้

ผลวิจัยบางแห่งแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างการติดเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ และการปรากฏของเชื้อแบคทีเรียในแหล่งน้ำในฟาร์ม แต่ยังต้องการศึกษาเพิ่มเติมต่อไป

เอกสารอ้างอิง

McDougal T. 2019. Interventions reducing the risk of poultry meat contamination. [Internet]. [Cited 2019 May 29]. Available from: https://www.poultryworld.net/Health/Articles/2019/5/Interventions-reducing-the-risk-of-poultry-meat-contamination-433697E/