โรคหัวบวมระบาดในอเมริกาเหนือ

 ภายหลังการตรวจพบเชื้อไวรัสเอเวียน เมตานิวโมไวรัส หรือเอ-เอ็มพีวี สับไทป์ บี ในฟาร์มไก่งวงที่ออนตาริโอ ๒ แห่งในช่วงต้นเดือนพฤษภาคม โรคนี้ยังระบาดต่อไปในจังหวัดดังกล่าง โดยเฉพาะภายในทวีปอเมริกาเหนือ

ศูนย์เอฟบีซีซี (Feather Board Command Center, FBCC) ของออนตาริโอ มีหน้าที่กำกับดูแลปัญหาโรคสัตว์ปีก ร่วมกับคณะกรรมการสัตว์ปีก ประเมินสถานการณ์การระบาดของโรคเอ-เอ็มพีวี ในจังหวัดค่อนข้างหนักมาก

โรคนี้รู้จักกันดีในชื่อว่า โรคท่อลมและจมูกอักเสบจากการติดเชื้อไวรัสในไก่งวง (Turkey viral rhinotracheitis) และโรคหัวบวม (Swollen Head Syndrome) ในไก่ เป็นโรคระบบทางเดินหายใจที่มีอาการคล้ายคลึงกับโรคหลอดลมอักเสบ และโรคไข้หวัดนก อัตราการตายสูง การแพร่กระจายโดยตรงกับสัตว์ปีกที่เกิดการติดเชื้อ ผ่านพาหะของโรคจำพวกนกป่า หรือจากวัสดุหรืออุปกรณ์ที่เกิดการปนเปื้อนเชื้อโรค

ระบาดไปแล้วหลายครั้ง

               จนถึงวันที่ ๒๗ มิถุนายนที่ผ่านมา เอฟบีซีซี รายงานการพบโรคเอ-เอ็มพีวีใน ๑๒ เมืองแล้วในออนตาริโอ รวมถึง จังหวัดใกล้เคียงอย่างมานิโตบา สหรัฐฯ และเม็กซิโก ในสหรัฐฯ การเกิดโรคครั้งล่าสุดพบในช่วงปลายปี พ.ศ.๒๕๖๖ พบในไก่งวง และไก่เนื้อในรัฐเวอร์จิเนีย นอร์ธแคโรไลนา เพนน์ซิลวาเนีย เซาต์แคโรไลนา และแคลิฟอร์เนีย ไม่กี่ปีที่ผ่านมา ยังตรวจพบสับไทป์ ซี ในรัฐมินเนโซต้าอีกด้วย

การควบคุมโรค

               ยังไม่มีแผนการควบคุมโรค หรือแผนการรับมือกับโรคเอ-เอ็มพีวี ในเวลานี้ ศูนย์เอฟบีซีซี กำลังทำงานร่วมกับหน่วยงานรัฐบาล เพื่อเฝ้าระวังสถานการณ์ และให้ความร่วมมือตามความจำเป็น ยังไม่มีวัคซีนที่จดทะเบียนอนุญาตให้ใช้ได้ในคานาดา หรือสหรัฐฯ แม้ว่า วัคซีนเชื้อตายสำหรับสถานการณ์ฉุกเฉินอนุญาตให้ใช้ได้โดยสำนักงานตรวจสอบอาหาร หรือเอฟไอเอ (Food Inspection Agency) เป็นกรณีไป

สายพันธุ์ใหม่ ความกังวลใหม่

               ในสหรัฐฯ นักวิจัยจากเครือข่ายห้องปฏิบัติการสัตว์ปีกแห่งจอร์เจีย และห้องปฏิบัติการวิจัยสัตว์ปีกตะวันออกเฉียงใต้ และหน่วยงานบริการตรวจสอบสุขภาพพืชและสัตว์ของกระทรวงเกษตรสหรัฐฯ เพิ่งเผยแพร่รายงานการวิจัยตรวจพันธุกรรมของสายพันธุ์เชื้อไวรัสเอ-เอ็มพีวีใหม่นี้

               รายงานการวิจัยนี้เป็นการค้นพบเชื้อไวรัสเอ-เอ็มพีวี สับไทป์-เอ และบี สายพันธุ์ล่าสุดในสหรัฐฯ และสังเกตเห็นการเปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจน ภายหลังจากสหรัฐฯปลอดจากโรคเอ-เอ็มพีวีมาเป็นเวลานานจากมาตรการกำจัดโรคสับไทป์-ซีมาก่อนหน้านั้น ดังนั้น จำเป็นต้องหาชุดตรวจสอบระดับโมเลกุลสำหรับเชื้อไวรัสเอ-เอ็มพีวีนี้ เนื่องจาก ยังไม่มีจำหน่ายในสหรัฐฯเลย

               ผลการวิเคราะห์ไฟโลเจเนติกจากเชื้อไวรัสที่แยกได้ล่าสุด จัดกลุ่มได้ภายในสับไทป์-เอ ซึ่งมีความใกล้ชิดมากที่สุดกับสายพันธุ์ที่พบในเม็กซิโก อย่างไรก็ตาม การวิเคราะห์กรดอะมิโนโดยละเอียดยังพบการกลายพันธุ์ที่เป็นเอกลักษณ์ในจีนชนิด จี ของตัวอย่างไวรัสจากสหรัฐฯเปรียบเทียบกับเม็กซิโก

               คณะนักวิจัยเปรียบเทียบผลการเลี้ยง ปฏิกิริยาข้าม และแอลโอดีของวิธีการทดสอบด้วย อาร์ที-คิว-พีซีอาร์ จากชุดทดสอบเชิงพาณิชย์ ๒ ชนิด พบว่า ให้ผลคล้างคลึงกัน และสามารถจำแนกสับไทป์ได้

เอกสารอ้างอิง

Hein T. 2024. Avian metapneumovirus spreads in North America. [Internet]. [Cited 2024 May 31]. Available from: https://www.poultryworld.net/health-nutrition/health/avian-metapneumovirus-spreads-in-north-america/

ภาพที่ ๑ การระบาดของเชื้อไวรัสเอ-เอ็มพีวีพบในไก่งวง และไก่เนื้อในรัฐเวอร์จิเนีย นอร์ธแคโรไลนา เพนน์ซิลวาเนีย เซาท์แคโรไลนา และแคลิฟอร์เนีย (แหล่งภาพ Hans Prinsen)