รัสเซีย รณรงค์คอมพาร์ทเมนต์สู้หวัดนก

 ผู้เลี้ยงสัตว์ปีกรัสเซียขอให้รัฐบาลใช้ระบบคอมพาร์ทเมนต์เหมือนกับฟาร์มสุกรที่ใช้เป็นกลยุทธ์สำหรับการต่อสู้กับโรคอหิวาต์สุกร หรือเอเอสเอฟ อ้างอิงตาม Sergey Dankvert หัวหน้าสำนักงานสัตวแพทย์รัสเซีย (Rosselhoznadzor) ระหว่างการประชุมเจ้าหน้าที่รัฐ

               มาตรฐานสวัสดิภาพสัตว์ที่เข้มงวด เป็นสาเหตุให้เกิดการระบาดของโรคไข้หวัดนกอย่างหนักในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา ความเสียหายจากโรคไข้หวัดนกเกิดขึ้นทั้งในยุโรป อเมริกา แม้กระทั่ง ญี่ปุ่น เนื่องจาก ประเทศต่างๆเหล่านี้เลือกที่จะไม่เพิ่มความเข้มงวดในการป้องกันโรคทางชีวภาพ ด้วยระบบคอมพาร์ทเมนต์ แต่เลือกจะปฏิบัติตามเส้นทางสีเขียว หมายความว่า สัตว์สามารถเดิน สูดอากาศที่สดชื่น และไม่ถูกกักพื้นที่ไว้ในกรง   ในปี พ.ศ.๒๕๖๕ รัสเซียเกิดการระบาดไปแล้ว ๕๖ ครั้งใน ๑๕ พื้นที่ ทำลายสัตว์ปีกไปราว ๑.๕ ล้านตัว

ฟาร์มขนาดใหญ่ได้ประโยชน์

                อุตสาหกรรมสุกรรัสเซีย ฟาร์มทั้งหมดแบ่งเป็น ๔ กลุ่ม หรือคอมพาร์ทเมนต์ตามระดับของระบบความปลอดภัยทางชีวภาพ โดยคอมพาร์ทเมนต์ ๑ และ ๒ เป็นฟาร์มที่มีระบบความปลอดภัยทางชีวภาพ ต่ำหรือไม่ดี ขณะที่ คอมพาร์ทเมนต์ ๓ เป็นฟาร์มที่มีระบบความปลอดภัยทางชีวภาพได้มาตรฐาน

               ฟาร์มที่มีการผลิตเชิงอุตสาหกรรมเกือบทั้งหมดเป็นคอมพาร์ทเมนต์ ๔ บ่งชี้ว่า ปฏิบัติตามกฏระเบียบของสัตว์แพทย์อย่างเข้มงวดที่สุด ประโยชน์สำคัญคือ ฟาร์มสัตว์ปีกที่ไม่ได้อยู่ในพื้นที่โรคระบาด สามารถขายสินค้าไปยังนอกพื้นที่ หรือนอกประเทศได้

               เหตุผลสำหรับการออกแบบระบบนี้เป็นการป้องกันฟาร์มขนาดใหญ่ไม่ให้เสียหายจากการระบาดของโรคอหิวาต์สุกรแอฟริกัน เมื่อเกิดการระบาดของโรคในพื้นที่ใกล้เคียง ในกรณีนี้ การกักกันโรคในบริเวณโดยรอบเขตเกิดโรคอาจเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติงานของฟาร์มที่เลี้ยงในเชิงอุตสาหกรรม

ระบบที่มีประสิทธิภาพ

               เจ้าพนักงานรัฐของรัสเซียเชื่อว่าระบบคอมพาร์ทเมนต์ เป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่จะช่วยให้ประเทศ ประสบความสำเร็จในการควบคุมการระบาดของโรคอหิวาต์สุกรแอฟริกันได้ในเวลาไม่กี่ปี หน่วยงานรัฐบาลรัสเซียพยายามทุกวิถีทางในการใช้ระบบรีเจียนอลไลเซชัน และคอมพาร์ทเมนทาไลเซชันให้เป็นที่ยอมรับระหว่างประเทศ เริ่มจากจีนก่อน เพื่อให้ส่งออกสินค้าจากพื้นที่และฟาร์มที่ปลอดภัยได้ ภายหลังการประกาศโรคระบาดใหม่ มาตรการต่างๆเหล่านี้ได้ผลลัพธ์เป็นที่น่าพอใจมาก     

               การขยายระบบคอมพาร์ทเมนต์ไปยังอุตสาหกรรมสัตว์ปีกเป็นหนึ่งในหลายมาตรการของรัฐบาลรัสเซียที่ใช้สำหรับการต่อสู้กับการระบาดของโรคไข้หวัดนก ในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๕๖๖ กลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงสัตว์ปีกรัสเซียได้ขอร้องให้รัฐบาลอนุญาตใช้วัคซีนไข้หวัดนกในฟาร์มสัตว์ปีก แม้ว่าจะกลัวเหมือนกันว่าอาจส่งผลกระทบต่อการส่งออกสินค้าได้  

เอกสารอ้างอิง

Global Poultry Sector Authors. 2023. Bird flu pushes Russia to rejiggle veterinary system. [Internet]. [Cited 2023 Apr 17]. Available from: https://www.poultryworld.net/health-nutrition/health/bird-flu-pushes-russia-to-rejiggle-veterinary-system/

ภาพที่ ๑ ผู้เลี้ยงสัตว์ปีกรัสเซียขอให้รัฐบาลใช้ระบบคอมพาร์ทเมนต์เหมือนกับฟาร์มสุกรที่ใช้เป็นกลยุทธ์สำหรับการต่อสู้กับโรคอหิวาต์สุกร หรือเอเอสเอฟ (แหล่งภาพ Bertil van Beck)

อิตาลี ชาติแรกที่แบนเนื้อสังเคราะห์จากแล็บ

 รัฐบาลอิตาลีรับรองกฏหมายแบนการใช้อาหารและอาหารสัตว์ที่ผลิตจากห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ เพื่อความปลอดภัยของประเพณีการบริโภคอาหารและการเกษตกรรมของประเทศ

               เนื้อสังเคราะห์จากแล็บ ไม่สามารถรับประกันคุณภาพ การมีชีวิตที่ดี และการปกป้องวัฒนธรรม และประเพณีของอิตาลี ตามความเห็นของกระทรวงเกษตร สมควรต้องคุ้มครองอาหารประจำชาติอิตาลีจากเทคโนโลยีสมัยใหม่ที่อาจเป็นอันตราย และเมื่อปีที่แล้ว อิตาลีก็พึ่งเปลี่ยนชื่อกระทรวงเกษตรเป็นกระทรวงเกษตรและอำนาจอธิปไตยของอาหารประจำชาติ  

               หากกฏหมายผ่านสภาแล้ว อาหารหรืออาหารสัตว์จากเซลล์หรือเนื้อเยื่อเพาะเลี้ยงที่มาจากสัตว์มีกระดูกสันหลังจะไม่ได้รับอนุญาตอีกต่อไป หากไม่ปฏิบัติตามก็จะถูกปรับเป็นเงิน ๒.๓ ล้านบาท นอกจากนั้น อิตาลียังต่อต้านการใช้แมลงเป็นอาหารทางเลือกอีกด้วย

ชาวอิตาลีไม่ได้เห็นด้วยทุกคน

               อย่างไรก็ตาม ชาวอิตาลีไม่ได้ยินดีกับข่าวนี้ทุกคน และบางส่วนยังสนับสนุนการเกษตรกรรมที่อาศัยเซลล์เพาะเลี้ยงในห้องปฏิบัติการ

               สถาบันอาหารที่ดียุโรปเห็นว่า การผ่านกฏหมายนี้เป็นการก้าวถอยหลังสำหรับความก้าวหน้าด้านวิทยาศาสตร์ ซึ่งเป็นการบรรเทาปัญหาสภาวะอากาศโลก และทางเลือกของผู้บริโภค  

               อิตาลีจะถูกทิ้งไว้ข้างหลังประเทศยุโรป และความก้าวหน้าของโลกที่จะแสวงหาระบบการผลิตอาหารที่มั่นคงและยั่งยืน ทั้งที่ชาวอิตาลีร้อยละ ๕๔ ต้องการลองชิมเนื้อเพาะเลี้ยง กลับถูกแบนไปแล้ว

               ขณะเดียวกัน เครือข่ายบริษัทผู้ผลิตอาหาร เซลลูลาร์อะกริคัลเจอร์ ยุโรป ย้ำว่า หากใช้เนื้อสังเคราะห์ในการผลิตอาหาร ผู้บริโภคในอิตาลีก็ไม่ต้องกังวลกับสวัสดิภาพสัตว์ และผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม เป็นการสร้างทางเลือกให้ผู้บริโภคตัดสินใจเอง   

               ทั้งนี้ การแบนยังไม่ได้ผ่านการรับรองทางกฏหมาย หลายคนเชื่อว่าเป็นการด่วนสรุปกันเกินไป

เอกสารอ้างอิง

Berkhout N. 2023. Italy – the first to ban lab meat and feed?. [Internet]. [Cited 2023 Apr 8]. Available from: https://www.poultryworld.net/the-industrymarkets/market-trends-analysis-the-industrymarkets-2/italy-the-first-to-ban-lab-meat-and-feed/

ภาพที่ ๑ แฮมเบอร์เกอร์จากเซลล์เพาะเลี้ยงในห้องปฏิบัติการอันแรก ที่ยังไม่ผ่านการทอด แสดงในการประชุมผู้สื่อข่าวในเดือนสิงหาคม พ.ศ.๒๕๕๘ สินค้าเนื้อสังเคราะห์จากเซลล์เพาะเลี้ยงได้รับการพัฒนาโดยมหาวิทยาลัยมาสทริชท์ (แหล่งภาพ World Economic Forum)

ผู้เลี้ยงสัตว์ปีกรัสเซีย ชาติอาชญากรต้องปรับตัวในสงคราม

 สงครามรัสเซีย-ยูเครนผ่านไปแล้วหนึ่งปี ผู้เลี้ยงสัตว์ปีกทั้งสองประเทศได้จัดการความขัดแย้งผ่านพ้นพายุลูกแรกได้แล้ว และมองไปข้างหน้าเพื่อวางแผนระยะยาว ท่ามกลางความไม่แน่นอนของสถานการณ์ 

สิ้นสุดวิกฤติโควิด ๑๙ ผ่านไป และการคว่ำบาตรของชาติตะวันตกเป็นการเปลี่ยนเกมส์สำหรับอุตสาหกรรมสัตว์ปีกรัสเซียตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๖๕ เป็นต้นมา

รัฐบาลรัสเซียได้ลงทุนระยะยาวในการเพิ่มการผลิตอาหารภายในประเทศ เพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหาร และถึงเวลานี้ได้รับผลตอบแทนแล้ว ภาคการเกษตรเป็นกระดูกสันหลังของประเทศรัสเซีย รัฐบาลให้ความสำคัญอย่างมากในการเพิ่มมาตรการเพื่อสนับสนุนฟาร์มสัตว์ปีกภายในประเทศ ทั้งการให้เงินกู้ในอัตราดอกเบี้ยพิเศษเป็นการอุดหนุนเกษตรกรภายในประเทซ เป็นปัจจัยสำคัญในการช่วยเหลือผู้ผลิตสัตว์ปีกในรัสเซีย

 การคว่ำบาตรของชาติตะวันตก เป็นสิ่งกระตุ้นให้รัสเซียพยายามแก้ไขปัญหาเชิงระบบ หนึ่งในตัวอย่างนั้นได้แก่ การพัฒนาสายพันธุ์ไก่ใหม่ทดแทนการนำเข้ากลายเป็นสายพันธุ์ไก่เนื้อของรัสเซียเองชื่อว่า สมีนา ๙ (Smena-9) โดยเริ่มทดลองเลี้ยงที่ฟาร์มสัตว์ปีกในเชเลียบินสค์  

ฟาร์มเลี้ยงสัตว์ปีกรัสเซียพยายามลดการพึ่งพานำเข้าไข่ฟัก ผู้ผลิตสัตว์ปีกชั้นนำของประเทศได้พึ่งพาตัวเองอย่างสมบูรณ์แล้วในระดับฟาร์มไก่พันธุ์ ในปีนี้ การนำเข้าคาดว่าจะลดลงต่อไป

การควบคุมโรคระบาด

               ในปี พ.ศ.๒๕๖๕ การผลิตสัตว์ปีกรัสเซียเกินกว่า ๗ ล้านตันเปรียบเทียบกับปีที่แล้ว ยอดการผลิตสูงขึ้นเกือบ ๓๐๐,๐๐๐ ตัน ส่วนใหญ่เป็นผลจากการบริโภคภายในประเทศที่เติบโตเป็นสถิติใหม่ การบริโภคเนื้อสัตว์ปีกต่อหัวอยู่ที่ ๗๙ กิโลกรัมในปี พ.ศ. ๒๕๖๕ ไม่เคยก้าวถึงระดับดังกล่าวในช่วงสหภาพโซเวียต อย่างไรก็ตาม ยอดการผลิตเนื้อสัตว์ปีก ๓๐๐,๐๐๐ ตัน และเนื้อสุกร ๓๐๐,๐๐๐ ตัน ได้เพิ่มแรงกดดันด้านราคา และส่งผลกระทบต่อการเงินของฟาร์มเลี้ยงสัตว์ ดังนั้น ในวันนี้รัฐบาลจึงพยายามกระตุ้นความต้องการสินค้าให้เพิ่มขึ้นอีก

ภารกิจนี้สามารถแก้ไขได้โดยการให้ความช่วยเหลือด้านอาหาร และได้เริ่มดำเนินการเป็นบางส่วนแล้วเมื่อปีที่แล้วในบางกลุ่มผู้บริโภค ทั้งกองทัพ ผู้เกษียณอายุ และครอบครัวขนาดใหญ่ การสำรวจโดยสหภาพสัตว์ปีกแห่งชาติ และผู้ค้าปลีก แสดงให้เห็นว่า งบประมาณอย่างน้อยร้อยละ ๕๐ จากการช่วยเหลือของภาครัฐบาลใช้สำหรับภาคการผลิตอาหาร

ในปี พ.ศ.๒๕๖๕ รัสเซียวางแผนลงทุนล้านล้านบาทเพื่อสนับสนุนกิจกรรมด้านสังคมสำหรับพลเมือง คาดว่า ชาวรัสเซียทุกๆเจ็ดคนจะได้รับเงินจากหนึ่งในแผนการสนับสนุนกิจกรรมสังคมของภาครัฐบาล

เงินสนับสนุนด้านสังคมเพิ่มขึ้นอย่างมหาศาลในเดือนมีนาคมปีที่แล้ว เมื่อประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน ประกาศกองทุนชดเชยให้ครอบครัวทหารรัสเซียที่ถูกสังหาร หรือบาดเจ็บในยูเครน ภายใต้คำสั่งนี้ ครอบครัวของทหารรัสเซีย ควรได้รับเงินประกันชีวิตตามกฏหมายรวมแล้วยอดเงินเป็นมูลค่าสูงถึง ๓.๕ ล้านล้านบาท สำหรับทหารที่บาดเจ็บจะได้รับเงิน ๑.๔ ล้านบาท

ความสำคัญของแผนด้านสังคมสำหรับกระตุ้นการบริโภคภายในประเทศได้รับการสนับสนุนจากประธานสหภาพผู้ผลิตสุกรรัสเซีย โดยครอบครัวผู้มีรายได้น้อยที่ก่อนหน้านั้นไม่สามารถซื้อเนื้อสุกร หรือมีกำลังซื้อ แต่ก็ยังมีรายได้ไม่เพียงพอ

อนาคตของการบริโภคเนื้อในรัสเซียยังคงมีความไม่แน่นอน ในปี พ.ศ.๒๕๖๕ ชาวรัสเซีย ๕ แสนถึง ๑ ล้านคนหนีออกนอกประเทศ หากข้อมูลนี้เป้นจริง นับว่าเป็นการย้ายถิ่นครั้งใหญ่ที่สุดนับตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๔๖๓ เป็นต้นมา เมื่อพรรคคอมมิวนิสต์มีอำนาจในอดีตราชอาณาจักรรัสเซีย ภายหลังได้รับชัยชนะในสงครามกลางเมือง

ร่วมกับสถิติการเสียชีวิต ปัจจัยนี้เชื่อว่าจะเป็นการเพิ่มแรงกดดันให้กับสถิติประชากรรัสเซียให้ลำบากขึ้นอีก ในทางกลับกัน รัฐบาลยอมรับว่าจะต่อเวลา และขยายแผนการสนับสนุนด้านสังคมในปี พ.ศ.๒๕๖๖ ถึง ๒๕๖๗ ต่อไป ทำให้ชาวรัสเซีย ๑๕ ถึง ๒๐ ล้านคนจะอยู่ในระดับต่ำกว่าความยากจน รายได้น้อยกว่า ๕,๙๐๐ บาทต่อเดือน ยังคงมีโอกาสเติบโตสำหรับความต้องการบริโภคเนื้อสัตว์ปีกในประเทศ

สงครามสำหรับตลาดส่งออก

               ในช่วง ๑๑ เดือนแรกของปี พ.ศ.๒๕๖๕ รัสเซียส่งออกเนื้อสัตว์ปีกไปแล้ว ๓๒๓,๓๐๐ ตัน เพิ่มขึ้นร้อยละ ๑๙ เปรียบเทียบกัปีที่แล้ว ผู้ผลิตสัตว์ปีกรัสเซียเร่งจำหน่ายสินค้าให้ลูกค้าต่างประเทศ แม้ว่าจะถูกกดดันจากมาตรการคว่ำบาตรทางการค้า ที่ส่งผลกระทบต่อทั้งโลจิสติก และการประกันภัย      

การส่งออกไปยังซาอุฯเติบโตอย่างมาก รวมถึง อาหรับอิมิเรต แอฟริกายังนำเข้าเนื้อไก่งวงจากรัสเซีย แม้ว่า ความจริงแล้วจะราคาแพงกว่าสินค้าพรีเมียมก็ตามที

นอกจากนั้น รัสเซีย ยังเพิ่มการส่งออกไปยังประเทศสหภาพเศรษฐกิจยูเรเซียทั้งเบลารุส และคาซักสถาน 

ผู้ส่งออกเนื้อสัตว์ปีกรัสเซียวางแผนขยายตลาดในตะวันออกกลาง และแอฟริกาเหนือ ซึ่งยูเครนเคยเป็นผู้ครองตลาดอย่างเข้มแข็ง อย่างไรก็ตาม ในปี พ.ศ.๒๕๖๕ ผู้ผลิตสัตว์ปีกยูเครนประสบปัญหาโลจิสติกสำหรับตลาดส่งออกถูกทำลายอย่างมาก

ในปี พ.ศ.๒๕๖๕ ยูเครนมีรายได้จากการส่งออกสินค้าเกษตรส่วนใหญ่มาจากประเทศสหภาพยุโรป  มูลค่าราว ๔.๔ หมื่นบ้านบาท คิดเป็นร้อยละ ๕๖ ของตลาดสินค้าเกษตรทั้งหมด ทั้งนี้เป็นผลจากสงคราม เพราะท่าเรือส่งออกทางทะเลถูกปิดทั้งหมดตั้งแต่ปลายเดือนกุมภาพันธ์ถึงสิงหาคมปีที่แล้ว

สำหรับการซื้อขายวัตถุดิบอาหารสัตว์เมล็ดธัญพืช ยูเครนวางแผนฟื้นฟูการส่งออกวัตถุดิบอาหารสัตว์อีกครั้งผ่านออแดซา และท่าเรือทางทะเลขนาดเล็กอีกหลายแห่ง เพื่อจัดส่งให้กับลูกค้าในตะวันออกกลาง ผู้ผลิตสัตว์ปีกยูเครนมีเรือขนส่งสินค้าของตัวเองไปยังท่าเรือโรมาเนีย และบัลกาเรียก่อน เป็นวิธีการเดียวที่จะยังช่วยให้ยูเครนสามารถรักษาตำแหน่งของตัวเองในตะวันออกกลางไว้ได้

ผู้ซื้อเนื้อสัตว์ปีกรายใหญ่ของยูเครนคือ เนเธอร์แลนด์ มูลค่ารวม ๘.๖ พันล้านบาท ซาอุฯ ๗.๖ พันล้านบาท และสโลวาเกีย ๒.๒ พันล้านบาท ตามการคาดการณ์ของสมาคมส่งออกสินค้าเกษตร การส่งออกไข่ไก่ไปยังตลาดสำคัญคือ สิงค์โปร์ ลัตเวีย และเนเธอร์แลนด์

ในปี พ.ศ.๒๕๖๕ ยูเครนส่งออกเนื้อสัตว์ปีกไปแล้ว ๔๑๓,๒๐๐ ตัน น้อยกว่าปีที่แล้วร้อยละ ๑๐.๓ รวมมูลค่าการส่งออก ๒.๙ หมื่นล้านบาทสูงกว่าเมื่อปี พ.ศ.๒๕๖๔ ร้อยละ ๑๘.๖ ในปี พ.ศ.๒๕๖๖ การส่งออกเนื้อสัตว์ปีกยูเครนคาดว่าจะกลับคืนได้เหมือนเดิม รัสเซียก็หวังว่าจะกระตุ้นการส่งออกเพิ่มขึ้น ทั้งสองประเทศมีเป้าหมายไปยังตลาดเดียวกัน และต้องแข่งขันกันเพิ่มขึ้นไปอีกหลายปี

ผิดที่ผิดเวลา

               แม้ว่า ยูเครนจะประสบปัญหาจากสถานการณ์สงคราม ขาดแคลนไฟฟ้า และความวุ่นวายทางเศรษฐกิจในปีที่ผ่านมา ในภูมิภาคฝั่งตะวันออก เชื่อว่าเลวร้ายที่สุด อุตสาหกรรมปศุสัตว์ในเขตปกครองโดเนสตก์ หรือดอนบาส เป็นพื้นที่การสู้รบที่หนักหน่วงที่สุด อาคารบ้านเรือนถูกทำลายอย่างกว้างขวาง

               ช่วงเริ่มต้นสงคราม บริษัทปศุสัตว์ ๖๒ แห่งมีพื้นที่อยู่ในเขตปกครองดอนบาส ตอนนี้เหลืออยู่เพียง ๒๓ แห่งเท่านั้นที่ยังดำเนินการอยู่ได้ อุตสาหกรรมสัตว์ปีกเกิดความเสียหายอย่างเลวร้ายที่สุด นับตั้งแต่สงครามเริ่มต้นเป็นต้นมา ๑ ใน ๘ ของฟาร์มเท่านั้นที่ยังเลี้ยงสัตว์ปีกต่อไปได้ การผลิตไข่ไก่ในพื้นที่เหลือเพียงร้อยละ ๕ ของปริมาณการผลิตก่อนสงคราม  

ฟาร์มขนาดใหญ่ที่สุด ๒ แห่งในดอนบาส ฟีนิกซ์ และ Dimitrovskaya ลดการผลิตลง สัตว์ปีกอย่างน้อย ๑ ล้านตัวหายไปจากตลาด พื้นที่การผลิตบางแห่งถูกทำลาย และที่เหลือถูกทอดทิ้งไว้โดยเจ้าของฟาร์ม ฟาร์มแกะและแพะพ่อแม่พันธุ์ย้ายไปยังพื้นที่ปลอดภัย ได้แก่  Volyn และ Dnipro แต่ผู้เลี้ยงสัตว์ปีกไม่ได้มีโอกาสเคลื่อนย้ายพื้นที่การผลิตได้เช่นนั้น

ฝั่งรัสเซียเองก็ประสบความเสียหายเช่นกัน ในเดือนธันวาคม พ.ศ.๒๕๖๕ เมือง Belgorod ก็ประสบกับภัยสงครามทำให้ฟาร์มเลี้ยงสัตว์ปีกถูกทำลาย และคนงานเสียชีวิต ๑ คน ในเดือนมกราคม พ.ศ.๒๕๖๖ นี้เอง ก็ยังมีรายงานความเสียหายของฟาร์มสัตว์ปีกจากภัยสงครามนี้ด้วยเช่นกัน

 การสู้รบอย่างต่อเนื่องส่งผลให้ธุรกิจรัสเซียวิตกกังวลอย่างมาก บริษัทด้านการเกษตรรัสเซีย RusAgro ได้เปิดเผยแผนการเตรียมตัวสำหรับการจัดการทรัพย์สินในเมือง Belgorod หากเกิดการยกระดับความขัดแย้งในสงครามตึงเครียดเพิ่มขึ้น ผู้ประกอบการจะได้รับผลกระทบหากการต่อสู้ขยายไปยังพื้นที่ของรัสเซีย     

เมื่อเดือนพฤศจิกายน รัสเซียเริ่มก่อสร้างแนวป้องกันตามพรมแดนติดกับยูเครน เพื่อเตรียมรับมือกับการโจมตีของกองทัพยูเครน  แม้ว่า เจ้าหน้าที่ยูเครนจะปฏิเสธหลายครั้งแล้วว่าไม่มีแผนโจมตีรัสเซียแต่อย่างใดก็ตาม ผู้เลี้ยงสัตว์ปีกยูเครนที่อยู่ทางตอนกลาง และตะวันตกของประเทศ ประสบปัญหาแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ผู้ผลิตเนื้อไก่รายใหญ่ที่สุดของประเทศอย่างเอ็มเอชพี และผู้ผลิตไข่ไก่รายใหญ่ โอโวสตาร์ ยูเนียน ประสบความยากลำบากอย่างยิ่งจากความผันผวนทางการตลาด ขาดแคลนพลังงาน และปัจจัยลบต่างๆมากมาย แต่ก็ยังหลงเหลือพื้นที่การผลิตสินค้าอยู่บ้าง อย่างไรก็ตาม เมื่อสงครามรุกคืบเข้ามา ก็ไม่มีใครปลอดภัยไปได้

นับตั้งแต่ต้นปี พ.ศ.๒๕๖๖ เป็นต้นมา รัฐบาลยูเครน และผู้นำชาติตะวันตก หารือกันถึงแผนการป้องกันรัฐอาชญากรรัสเซีย ในต้นเดือนกุมภาพันธ์ ยูเครนเชื่อว่า กองทัพรัสเซียจะเพิ่มปฏิบัติการในดอนบาส และพื้นที่ทางตอนใต้ นอกจากนั้น ยังเกิดความวิตกว่ารัสเซียกำลังวางแผนปฏิบัติการต่อไปในกรุงเคียฟจากเบลารุสด้วยเช่นกัน และเชื่อว่ามุ่งเป้ายึดเมืองหลวง หรือพื้นที่ทางตะวันตก เพื่อตัดความช่วยเหลือทางการทหารจากตะวันตก

ไม่ว่าจะอะไรจะเกิดขึ้น เชื่อว่าปี ค.ศ.๒๕๖๖ จะเป็นปีท้าทายสำหรับอุตสาหกรรมการผลิตสัตว์ปีกทั้งรัสเซียและยูเครน และกำลังเกรงกันว่าสิ่งเลวร้ายที่สุดยังมาไม่ถึง

เอกสารอ้างอิง

Brockotter F. 2023. Poultry farmers in Russia and Ukraine adapt to the war-time economy. [Internet]. [Cited 2023 Mar 29]. Available from: https://www.poultryworld.net/the-industrymarkets/market-trends-analysis-the-industrymarkets-2/poultry-farmers-in-russia-and-ukraine-adapt-to-the-war-time-economy/

ภาพที่ ๑ รัสเซียตั้งเป้ากระตุ้นการส่งออกตะวันออกกลาง  (แหล่งภาพ Tovya Rabota)

มนุษย์เป็นสาเหตุการระบาดหวัดนกทั่วยุโรป

 งานวิจัยล่าสุด แสดงให้เห็นว่า โรคไข้หวัดนกแพร่กระจายจากคน และไม่ได้ติดเชื้อโดยตรวจากนกป่า

คนเป็นพาหะของเชื้อไวรัสเข้าสู่โรงเรือนจากรองเท้า เสื้อผ้า เครื่องจักร อาหารสัตว์ และวัสดุรองพื้นที่ปนเปื้อนเชื้อไวรัส จากผลการศึกษาทั่วยุโรปเป็นเวลา ๕ ปี 

ศาสตราจารย์ โธมัส เมทเทนไลเตอร์ หัวหน้าสถาบันวิจัยสัตว์ทดลอง Friedrich Loeffler ประเทศเยอรมัน ภายใต้โครงการวิจัยของสหภาพยุโรปเดลตาฟลู เพื่อสำรวจหาปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวข้องกับสัตว์ และไวรัสที่สำคัญต่อการแพร่กระจายของโรคไข้หวัดนก โดยโครงการนี้เสร็จสิ้นเมื่อปีที่แล้ว โดยผู้เชี่ยวชาญจากเบลเยียม เยอรมัน อิตาลี เนเธอร์แลนด์ สวีเดน สหราชอาณาจักร สหรัฐฯ และฮ่องกง

โรคไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงสูงเป็นโรคสำคัญที่เกิดขึ้นในบางช่วงเวลา แต่ในรอบห้าปีที่ผ่านมาประสบปัญหามาก

ความเสี่ยงที่ต่อเนื่อง

               ก่อนหน้านี้ นกอพยพจากเอเชียแพร่กระจายเชื้อไวรัสสู่ฟาร์มเลี้ยงสัตว์ปีกเป็นรูปแบบที่มีความสัมพันธ์กับฤดูกาล โดยความเสี่ยงต่ำในช่วงฤดูร้อน ถึงวันนี้เปลี่ยนจากการระบาดนานๆครั้ง กลายเป็นการระบาดอย่างต่อเนื่อง นำไปสู่การทำลายสัตว์ปีกในฟาร์มจำนวนมาก และเมื่อตรวจพบโรคไข้หวัดนกในพื้นที่ไม่ว่านกป่า หรือฟาร์มเลี้ยงสัตว์ปีก สัตว์ที่เคยอยู่อย่างอิสระก็จะถูกควบคุมให้กักกันไว้ในฟาร์ม ผลการศึกษานี้ บ่งชี้ว่า กิจกรรมของมนุษย์เป็นสาเหตุสำคัญที่ก่อให้เกิดโรคระบาด และไม่สัมพันธ์โดยตรงกับการติดเชื้อจากนกป่า

เพิ่มมาตรการสุขศาสตร์

               มาตรการด้านความปลอดภัยทางชีวภาพต้องให้ความใส่ใจเพิ่มขึ้นในการเลี้ยงสัตว์ปีก คณะผู้วิจัยได้ร่างคำแนะนำสำหรับมาตรฐานด้านสุขอนามัยที่สูงขึ้นให้ผู้ปฏิบัติงาน ขณะที่กักกันฟาร์ม และเชื่อว่าจะใช้ไปทั่วยุโรปต่อไป

               โครงการวิจัยเดลตาฟลูศึกษาสาเหตุที่เชื้อไวรัสไข้หวัดนกแพร่ระบาดทั่วไปในทวีป โดยใช้เทคนิคการตรวจลำดับสารพันธุกรรมทั้งจีโนมค้นพบสิ่งที่สร้างความประหลาดใจอย่างมากว่า โรคไข้หวัดนกในยุโรประบาดเป็นการจู่โจมแบบฝูงแมลง (swarm incursion) มีเชื้อหลายสายพันธุ์มากกว่า ๑๕ แวเรียนต์หมุนเวียนในยุโรป 

โรคไข้หวัดนกในสัตว์อื่นๆ

               นักวิจัย พบว่า เชื้อไวรัสแวเรียนต์ได้รวมเอาสารพันธุกรรมของตัวเองเพื่อสร้างเป็นแวเรียนต์ย่อย ความวิตกตั้งแต่เมื่อปี พ.ศ.๒๕๕๙ ต่อเชื้อไวรัสกลายพันธุ์เหล่านี้ถูกแพร่ไปยังสัตว์อื่นๆ ทั้งสุนัขจิ้งจอก มิ้งค์ และแมวน้ำ ทั่วโลกในเวลานี้มีรายงานมากกว่า ๒๐๐ รายแล้วในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม

               การระบาดของโรคไข้หวัดนก ไม่ใช่เชื้อไวรัสชนิดแรกที่ใช้สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่เป็นโฮสต์ตัวกลางอย่างสุกร เซลล์สุกรมีคุณสมบัติที่เอื้ออำนวยให้ไวรัสจากทั้งสัตว์ปีกและมนุษย์ใช้ และเพิ่มจำนวน วันหนึ่ง สุกรจะเป็นเสมือนหม้อผสมไวรัสที่รวมเอาเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่จากทั้งสัตว์ปีก และมนุษย์ แล้วสร้างเป็นไวรัสรีแอสซอร์ตเมนต์ หรือไวรัสลูกผสมตัวใหม่ที่มีสารพันธุกรรมจากเชื้อไวรัสทั้งสองชนิดรวมกัน

               การพัฒนาวัคซีนไข้หวัดนกสำหรับสัตว์ปีก กำลังเดินหน้าไปคู่ขนานไปกับการเจรจาระหว่างรัฐบาลทั่วยุโรปเกี่ยวกับผลดีของวัคซีนในการควบคุมโรค แต่ความจริงแล้ว การเฝ้าระวังโรคเป็นสิ่งที่สำคัญอย่างยิ่ง การพิจารณาให้วัคซีนอาจกลายเป็นกำแพงการค้าระหว่างประเทศ และตลาดส่งออก  

เอกสารอ้างอิง

Mcdougal T. 2023. Human activity highlighted in the spread of bird flu across Europe. [Internet]. [Cited 2023 Mar 24]. Available from: https://www.poultryworld.net/health-nutrition/health/human-activity-highlighted-in-the-spread-of-bird-flu-across-europe/

ภาพที่ ๑ คนเป็นผู้แพร่กระจายโรคไข้หวัดนกเข้าสู่ฟาร์มจากรองเท้า เสื้อผ้า อุปกรณ์ อาหารสัตว์ และวัสดุรองพื้นที่ปนเปื้อน ระบาดไปทั่วยุโรป (แหล่งภาพ Lex Salverda)

โรคไข้หวัดนกล้อมบราซิล

 บราซิลเร่งส่งออกเนื้อไก่ปริมาณเพิ่มขึ้นร้อยละ ๑๐.๖ โดยมีมูลค่าสูงขึ้นร้อยละ ๒๔.๕ ในช่วงสองเดือนแรกของปี พ.ศ.๒๕๖๖ นี้ ท่ามกลางการระบาดของโรคไข้หวัดนกในประเทศเพื่อนบ้านหลายร้อยครั้ง

สมาคมโปรตีนจากสัตว์บราซิล (Brazilian Association of Animal Protein, ABPA) คาดว่าปริมาณการผลิตรวม ๘๐๐,๑๐๐ ตันระหว่างมกราคมถึงกุมภาพันธ์ มีมูลค่ารวมแล้ว ๕.๔ หมื่นล้านบาท เปรียบเทียบกับปีที่แล้วช่วงเวลาเดียวกันการผลิตรวม ๗๒๓,๗๐๐ ตัน มูลค่า ๔.๓ หมื่นล้านบาท ปลายทางการส่งออกส่วนใหญ่เป็นจีน นำเข้ารวมแล้ว ๑๑๑,๗๐๐ ตันในสองเดือนแรกของปี สูงกว่ากว่าเดิมในช่วงเวลาเดียวกันร้อยละ ๒๓.๒ ตันหรือ ๙๐,๖๐๐ ตัน ซาอุฯกลับมาที่ลำดับ ๒ นำเข้า ๖๒,๔๐๐ ตันในปีนี้ เพิ่มขึ้นร้อยละ ๗๑.๙ ติดตามด้วยแอฟริกาใต้ ๖๑,๗๐๐ ตันเพิ่มขึ้นร้อยละ ๙.๖ อาหรับอิมิเรต ๖๑,๒๐๐ ตันเพิ่มขึ้นร้อยละ ๒๘.๕ ญี่ปุ่น ๖๐,๗๐๐ ตันเพิ่มขึ้นร้อยละ ๑๐ และสหภาพยุโรป ๔๐,๑๐๐ ตันเพิ่มขึ้นร้อยละ ๑๕.๘

ความต้องการสินค้าจากบราซิลยังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง บางครั้งก็เปลี่ยนแปลงไปบ้างจากการเพิ่มการจำหน่ายไปยังประเทศนำเข้าอื่นๆ จีนและสหภาพยุโรปทวงตำแหน่งประเทศผู้นำเข้าเนื้อไก่จากบราซิล บ่งชี้ถึง แนวโน้มพฤติกรรมการซื้อสินค้าจะยังคงเกิดขึ้นต่อเนื่องไปตลอด พ.ศ.๒๕๖๖ นี้

ไข้หวัดนกในอเมริกาใต้

               ทุกประเทศในอเมริกาใต้ได้รายงานการปรากฏของเชื้อไวรัสเรียบร้อยแล้ว ยกเว้น บราซิล ปารากวัย กายอานา และซูรินัม ดังนั้น เปรู โคลัมเบีย เอกวาดอร์ ชิลี โบลิเวีย อาร์เจนตินา เวเนซูเอลา และอุรุกวัย ยืนยันการระบาดไปก่อนหน้านี้แล้ว

               อาร์เจนตินา โรคไข้หวัดนกได้สร้างความเสียหายกับสัตว์ปีกในฟาร์มจำนวน ๒๐๐,๐๐๐ ตัวในย่านรีโอเนกรู และล่าสุดอีกฟาร์ม ๒๐,๐๐๐ ตัวในมาร์เดลพลาตา นับตั้งแต่การระบาดรายแรกในนกป่าเมื่อปลายเดือนกุมภาพันธ์แจ้งระบาดไปแล้ว ๓๐ ครั้ง ในรีโอเนกรู มีโรงเรือน ๑๐ หลังที่มีสัตว์ปีกจำนวน ๒๐,๐๐๐ ตัว ตายทั้งหมด อ้างอิงตามสำนักควบคุมคุณภาพอาหารทางการเกษตรและสุขภาพแห่งชาติ (National Service of Health and Agrofood Quality, Senasa)

                อุรุกวัย กระทรวงปศุสัตว์ เกษตร และประมง (Ministry of Livestock, Agriculture and Fisheries, MGAP) รายงานโรคไข้หวัดนกไปแล้วมากกว่า ๗๐ ครั้งทั่วทั้งประเทษภายหลังการป่วยของสัตว์รายแรกในทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศในเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา

               บราซิล รายงานสงสัยโรคระบาด ๑๗ ครั้ง แต่ไม่มีการยืนยันว่าเป็นเอช ๕ เอ็น ๕ หรือสายพันธุ์อื่นๆของโรคไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงสูง

เอกสารอ้างอิง

Azevedo D. 2023. Surrounded by avian influenza, Brazil ups poultry exports. [Internet]. [Cited 2023 Mar 21]. Available from: https://www.poultryworld.net/health-nutrition/health/surrounded-by-avian-influenza-brazil-ups-poultry-exports/

ภาพที่ ๑ โรคไข้หวัดนกล้อมบราซิล (แหล่งภาพ Isabela Kronemberger)

หวัดนกทำให้แรงงานสหรัฐฯตกที่นั่งลำบาก

 ฮอร์เมล หวังว่าจะไม่มีการระบาดเพิ่มเติม แต่ก็ยังเตรียมรับมือกับสถานการณ์เลวร้ายที่สุด

การระบาดของโรคไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงสูง ได้ส่งผลกระทบต่อสวัสดิภาพของคนงาน และสวัสดิภาพสัตว์ในบริษัท ฮอร์เมล

สหรัฐฯต้องประสบกับการระบาดของโรคไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงสูงที่เลวร้ายที่สุดตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๕๘ เป็นต้นมา โดยพบการระบาดใน ๑๓ รัฐตั้งแต่เริ่มปี พ.ศ.๒๕๖๖ นี้ ได้แก่ นอร์ธดาโกตา เคนตักกี้ เดลาแวร์ แมรีแลนด์ มิสซูรี ไอโอวา วิสคอนซิน เซาท์ดาโกตา อินเดียนนา นอร์ธแคโรไลนา มินเนโซตา คันซอ และเท็กซัส 

เชื้อไวรัสได้รับการยืนยันในสัตว์ปีกในจังหวัดอัลเบอร์ตา ออนตาริโอ และโนวา สโคเทีย ในคานาดา ขณะนี้ โรคสงบลง แต่ก็ยังคงระบาดในพื้นที่อื่นๆของโลก เป็นไปได้ว่า ยังอาจกลับมาระบาดใหม่ได้ในฤดูใบไม้ผลินี้ ปัจจุบัน โลกสำหรับไข้หวัดนกได้เปลี่ยนแปลงไปแล้ว ไม่สามารถคาดเดาสถานการณ์ได้เหมือนเดิม แม้จะเตรียมรับมือการระบาดอย่างดี และรู้ว่าจะต้องทำอย่างไร แต่ก็ไม่ง่าย เป็นสิ่งที่ยากที่สุดอย่างสุดขั้ว ยังไม่มีรายงานการระบาดใหม่เพิ่มเติมตั้งแต่วันที่ ๒๒ ธันวาคม พ.ศ.๒๕๖๕ ในฟาร์มเลี้ยงไก่งวงสำหรับร้าน เจนนี โอ เตอร์กี เป็นต้นมา ขณะที่ ฮอร์เมล ตกที่นั่งลำบาก เนื่องจาก ขาดแคลนสินค้าตลอดปี พ.ศ.๒๕๖๕ เนื่องจากการระบาดของโรคไข้หวัดนก ปริมาณผลผลิตเนื้อไก่งวงดีขึ้นตั้งแต่ช่วงฤดูใบไม้ร่วง เชื่อว่า จะกลับคืนเป็นปรกติไปตลอดปี หากไม่มีการระบาดของโรคในช่วงฤดูใบไม้ผลิ

เอกสารอ้างอิง

Doughman E. 2023. Hormel: HPAI outbreak difficult on workers. [Internet]. [Cited 2023 Mar 15]. Available from: https://www.wattagnet.com/articles/46936-hormel-hpai-outbreak-difficult-on-workers

ภาพที่ ๑ ฮอร์เมล หวังว่าจะไม่มีการระบาดเพิ่มเติม แต่ก็ยังเตรียมรับมือกับสถานการณ์เลวร้ายที่สุด (แหล่งภาพ Courtesy Hormel Foods)

หวัดนกทำไข่แพงในญี่ปุ่น ไต้หวัน

 ฟาร์มในเอเชียที่เกิดการระบาดของโรคไข้หวัดนกล่าสุดพบรายงานในญี่ปุ่น เนปาล ไต้หวัน และเตอร์เกีย

ในญี่ปุ่น คลื่นการระบาดของโรคไข้หวัดนกปัจจุบันพบในฟาร์มเลี้ยงไก่ไข่ สร้างความเสียหายจนเรียกได้ว่าทำลายอุตสาหกรรมการผลิตไข่ไก่ในประเทศ เมื่อสัปดาห์ก่อนราคาไข่ไก่ ๘.๔๕ บาทต่อกิโลกรัม เพิ่มเป็นสองเท่าในเดือนกุมภาพันธ์เทียบกับปีที่แล้ว  แมคโดนัลด์ญี่ปุ่นหยุดจำหน่ายเมนูอาหารเช้าที่มีไข่ และคาดว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงเมนูอาหารอื่นๆเพิ่มเติม นอกจากนั้น สลัดไข่ก็ไม่มีจำหน่ายในร้านสะดวกซื้อ ๗ อีเลเว่นแล้ว นอกจากนั้น บริษัทผู้ผลิตเครื่องปรุงรสอย่างคิวพี และอะยิโนะโมะโต๊ะ ยังประกาศขึ้นราคามายองเนส และซ๊อสทาร์ทาร์ อีกด้วย

การระบาดของโรคไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงสูงตามฤดูกาลของญี่ปุ่นขยับขึ้น ๘๐ ครั้ง

               รายงานอย่างเป็นทางการต่อสำนักงานปศุสัตว์แห่งชาติต่อโวอ้า ยืนยันการระบาดเป็น ๘๗ ครั้งแล้ว ทั้งนี้อยู่ในช่วงฤดูกาลของโรคไข้หวัดนกปัจจุบันเริ่มตั้งแต่ปลายเดือนตุลาคมปีที่ผ่านมาถึง ๕ มีนาคม เกือบทั้งหมดเกิดจากเชื้อไวรัสสับไทป์เอช ๕ เอ็น ๑ ผลกระทบโดยตรงต่อฟาร์มสัตว์ปีกเชิงพาณิชย์มากกว่า ๑๕.๕ ล้านตัวจากการตาย หรือทำลาย มากกว่า ๕๐ ครั้งเป็นฟาร์มไก่ไข่ ต้นเดือนมีนาคมนี้ ตรวจพบเชื้อไวรัสที่ฟาร์มไก่ไข่ราว ๒๔๓,๐๐๐ ตัวในเมืองฟูกูโอกะ เป็นเกาะทางตอนใต้ของคิวชู ภายในไม่กี่วันการระบาดก็ลุกลามไปยังเมืองไถหนานตอนกลางของฮอนชูในบริเวณแถบชูบุ หลังจากการรายงานต่อโวอ้าแล้ว กระทรวงเกษตรญี่ปุ่นยังยืนยันต่อไปอีก ๒ ครั้งในฟาร์มไก่แข่ ทำให้ยอดรวมการระบาดในฤดูกาลนี้ขยับเป็น ๘๐ ครั้งแล้ว นอกจากนั้น การระบาดยัง Kanegasaki ในบริเวณโตโฮกุทางตอนเหนือของฮอนชู นับเป็นการระบาดเป็นครั้งแรกของบริเวณนี้ในฤดูกาลปัจจุบัน ทำให้จำนวนจังหวัดที่เกิดการระบาดจากสับไทป์เอช ๕ เอ็น ๑ นับตั้งแต่เดือนตุลาคมเป็น ๒๕ จังหวัดแล้ว

ไข่ไก่ไต้หวันราคาแพงเป็นสถิติใหม่

             การขาดแคลนไข่ไก่ของไต้หวัน เป็นผลมาจากการระบาดของโรคไข้หวัดนก และความแปรปรวนของอุณหภูมิอากาศภายในประเทศ อย่างไรก็ตาม กระทรวงเกษตรไต้หวันได้พยายามนำมาตรการต่างๆใช้เพื่อบรรเทาผลกระทบภายในปลายเดือนมีนาคมนี้ รวมถึง การนำเข้าไข่ไก่กว่า ๕ ล้านฟองจากออสเตรเลีย โดยนำไปใช้สำหรับการแปรรูปอาหาร ขณะที่ ไข่ไก่สำหรับจำหน่ายในท้องตลาดยังเพียงพอ ในระยะยาว มาตรการของรัฐบาลจะพยายามส่งเสริมการผลิตไข่ไก่ภายในประเทศให้เพียงพอต่อการบริโภคภายใน การสร้างความมั่นใจต่อการเผชิญหน้ากับโรคระบาด และการเปลี่ยนแปลงของสภาวะอากาศ รัฐบาลได้พัฒนาแผนระยะสามปีมูลค่า ๓.๖ พันล้านบาท โดยมากกว่าครึ่งหนึ่งเป็นการสนับสนุนเกษตรกรผู้เลี้ยงสัตว์ปีกให้ปรับปรุงฟาร์มเลี้ยงสัตว์ ขณะนี้ ราคาไข่ไก่ปรับตัวสูงขึ้นเป็นครั้งที่สองในรอบเดือน ทั้งราคาจำหน่ายที่ตลาดค้าส่ง และหน้าฟาร์มเพิ่มขึ้นจาก ๓.๓๘ บาทต่อ ๖๐๐ กรัมเป็น ๖๑.๑๘ บาท และ ๕๐.๖๓ บาท ตามลำดับ ราคาค้าปลีกทำลายสถิติใหม่ ราคาไข่เป็นก็สูงขึ้นเช่นกัน

โรคไข้หวัดนกระบาดในฟาร์มไต้หวันมากกว่า ๒๒ แห่ง      

               ในช่วงสามสัปดาห์ที่ผ่านมา เจ้าหน้าที่ปศุสัตว์ไต้หวันรายงานต่อโวอ้าถึงการระบาดของโรคไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงสูงอีก ๒๒ ครั้ง ทั้งหมดเริ่มต้นตั้งแต่เดือนมกราคมถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์  นอกจากสับไทป์เอช ๕ เอ็น ๑ ที่หมุนเวียนอย่างกว้างขวางในเอเชีย และทั่วโลก ซีโรไทป์เอช ๕ เอ็น ๒ ก็ยังพบได้เป็นระยะในไต้หวันตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๕๕ ในจำนวน ๒๒ ครั้งที่รายงานการระบาดนี้ ๑๗ ครั้งเกิดจากเอช ๕ เอ็น ๑ โดยส่งผลโดยตรงต่อการตาย หรือทำลายสัตว์ปีกมากกว่า ๔๕๕,๐๐๐ ตัวแล้ว ฝูงสัตว์ที่ติดเชื้อ ๙ ฝูงเป็นไก่พื้นเมือง ๔ ฝูงเป็นไก่ไข่ และ ๒ ฝูงเป็นนกกระทา และ ๑ ฝูงเป็นห่านเนื้อ และที่เหลือเป็นไก่ โดยการระบาดครั้งล่าสุด แพร่กระจายใน ๔ ตำบลในเมืองไถหนาน

                ไต้หวันรายงานความเสียหายจากเชื้อไวรัสชนิดนี้ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนปีที่แล้ว โดยยอดความสูญเสียรวมเป็น ๗๘๐,๐๐๐ ตัว ขณะเดียวกัน ฟาร์ม ๕ แห่งให้ผลเป็นบวกต่อสับไทป์เอช ๕ เอ็น ๒ ในช่วงเดือนมกราคม จำนวนสัตว์ปีกเกือบ ๑๒๗,๐๐๐ ตัว โดย ๓ ฝูงเป็นไก่พื้นเมือง และอย่างละหนึ่งเป็นนกกระทา และไก่ไข่ ตั้งแต่พฤศจิกายนปีที่แล้ว เจ้าหน้าที่ปศุสัตว์ไต้หวัน รายงานต่อโวอ้ามียอดการสูญเสียสัตว์ปีกเชิงพาณิชย์รวม ๗๑๔,๐๐๐ ตัวจากเชื้อไวรัสแวเรียนต์นี้

รายงานใหม่ในอินเดีย เนปาล และทูร์เคีย

               เนปาล สำนักสุขภาพสัตว์เนปาลรายงานต่อโวอ้าถึงการระบาดของโรคไข้หวัดนก ชนิดความรุนแรงสูงเพิ่มเติมอีก ๔ ครั้งจากซีโรไทป์เอช ๕ เอ็น ๑ ยอดรวมการระบาดตั้งแต่เดือนมกราคมรวมแล้ว ๕๒,๓๐๐ ตัว ทั้งหมดตั้งอยู่ใกล้กับกรุงกาฐมาณฑุ เมืองหลวงของเนปาล

               ทูร์เคีย การระบาดครั้งที่สองจากเชื้อไวรัสแวเรียนต์เดียวกันยืนยัน โดยโวอ้าโดยหน่วยงานรัฐในทูร์เคีย หรือตุรกี มีจำนวนสัตว์ปีกราว ๑.๓๙ ล้านตัวในฟาร์มที่เกิดการระบาด จำนวนสัตว์ตาย ๒,๐๐๐ ตัว ส่วนที่เหลือถูกทำลาย รวมถึงอีก ๑๐,๐๐๐ ตัวเป็นฝูงสัตว์ปีกหลังบ้านภายในรัฐมี ๑๐ กิโลเมตรรอบพื้นที่ระบาด การระบาดทั้งสองครั้งห่างกัน ๕๐ กิโลเมตร

               อินเดีย รายงานยืนยันต่อโวอ้าถึงการระบาดโรคไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงสูง จากสื่อท้องถิ่น ในจำนวน ๖,๔๑๕ ตัวเป็นฟาร์มของภาครัฐในเมืองโบคุโระในรัฐรัฐฌารขัณฑ์ โดยสัตว์ตายมากกว่า ๒,๖๐๐ ตัว ที่เหลือถูกทำลาย นับเป็นรายงานครั้งแรกในรัฐทางตะวันออกของอินเดียตั้งแต่เดือนกันยายน พ.ศ.๒๕๖๒ เป็นต้นมา    

ประเทศอื่นๆในเอเชีย

               ฟิลลิปปินส์ พบว่า สองพื้นที่ที่เคยเกิดการระบาดสามารถควบคุมได้แล้ว อ้างอิงตามแหล่งข่าว จังหวัดเซาท์โกตาบาโต ได้ประกาศปลอดโรคไข้หวัดนก จังหวัดนี้อยู่ทางตอนใต้ของเกาะมินดาเนา เคยพบการระบาดในสองชุมชนระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ปีที่แล้ว อย่างไรก็ตาม แผนการเฝ้าระวังล่าสุด ไม่พบผลบวกเพิ่มเติมต่อโรคไข้หวัดนกชนิดความรุนแรงสูง ขณะเดียวกันในเมืองโรซาส เจ้าพนักงานรัฐหวังว่าจะสามารถประกาศปลอดโรคได้ในเวลาอันใกล้นี้ โดยมีการระบาดหนึ่งครั้งในฟาร์มที่เป็นส่วนหนึ่งของจังหวัดคาปิซในทางตะวันตกของภูมิภาควิยาซาสระหว่างเดือนธันวาคม สัตว์ปีกทั้งหมดอยู่ภายในรัศมี ๑ กิโลเมตรรอบพื้นที่การทำลายสัตว์ปีก และไม่พบผลบวกจากผลการเฝ้าระวังโรค

               สำหรับประชากรนกป่า ประเทศอาเซียน ๔ ประเทศที่รายงานต่อโวอ้าจากซีโรไทป์เอช ๕ เอ็น ๒ ได้แก่ ญี่ปุ่น เนปาล และไต้หวัน สำนักงานสัตวแพทย์รัสเซีย ประกาศการควบคุมโรคสำเร็จแล้วในเมืองฮาบารอฟสค์ แต่ในพื้นที่ตะวันออกไกล ยังพบฟาร์มเลี้ยงสัตว์ปีกเชิงพาณิชย์ที่เกิดการระบาดของเอช ๕ เอ็น ๑ ตั้งแต่ตุลาคมปีที่แล้ว นับตั้งแต่นั้น ยังไม่มีรายงานเพิ่มเติม

การระบาดในมนุษย์เป็นรายที่ ๕ ในเอเชีย

               แถบแปซิฟิกตะวันตก พบการติดเชื้อไข้หวัดนกในมนุษย์เพิ่มเป็นรายที่ ๕ จากรายงานขององค์การอนามัยโลก ในจำนวนนี้ ๒ รายเกิดขึ้นในกัมพูชา นับเป็นครั้งแรกของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๕๗ เป็นต้นมา โดยรายแรกเป็นเด็กหญิงวัย ๑๑ ปี ที่แสดงอาการป่วยตั้งแต่กลางกุมภาพันธ์นี้ หลังจากนั้นจึงมีผลบวกต่อเอช ๕ เอ็น ๑ โดยผู้ป่วยถูกวินิจฉัยว่าเป็นปอดอักเสบรุนแรง และเสียชีวิตในเวลา ๘ วันต่อมาที่โรงพยาบาล รายที่สองเป็นบิดาของผู้ป่วย แต่สามารถหายเป็นปรกติได้ นับตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๔๖ เป็นต้นมา ผู้ติดเชื้อไวรัสนี้รวม ๒๔๐ รายที่มีรายงานต่อองค์การอนามัยโลกจากพื้นที่นี้ ในจำนวนนี้ ๑๓๕ รายเสียชีวิต โดยพบผู้ติดเชื้อใน ๔ ประเทศ ทั้งกัมพูชา จีน ลาว และเวียดนาม ในระหว่างเดือนมกราคม พ.ศ. ๒๕๔๖ ถึงปลายมกราคมปีนี้ ๒๑ ประเทศทั่วโลก พบผู้ติดเชื้อเอช ๕ เอ็น ๑ จำนวน ๘๖๘ รายจากสับไทป์เอช ๕ เอ็น ๑ เพียงครึ่งหนึ่งที่เสียชีวิต ในทางตะวันตกของแปซิฟิก องค์การอนามัยโลก แจ้งเตือนการติดเชื้อสับไทป์เอช ๕ เอ็น ๖ ผู้ป่วยเป็นชายอายุ ๔๙ ปีจากจังหวัดกวางตุ้งในจีน พบปอดอักเสบอย่างรุนแรงในเดือนธันวาคม แต่หายเป็นปรกติแล้ว ก่อนหน้านี้มีประวัติสัมผัสไก่หลังบ้าน นับตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๕๗ เป็นต้นมา องค์การอนามัยโลกได้ยืนยันการติดเชื้อในมนุษย์ไปแล้ว ๘๔ รายจากเชื้อไวรัสชนิดนี้ โดยพบผู้เสียชีวิต ๓๓ ราย นอกจากนั้น ยังพบการติดเชื้อในมนุษย์รายใหม่อีก ๒ รายในจีน ให้ผลเป็นบวกต่อเอช ๙ เอ็น ๒ จากมณฑลเสฉวน และหูหนาน ทั้งสองรายเป็นเด็กเล็ก ในเดือนตุลาคมถึงพฤศจิกายนปีที่แล้ว ผู้ติดเชื้อแสดงอาการเล็กน้อย และหายเป็นปรกติ รายหนึ่งมีประวัติสัมผัสตลาดค้าสัตว์ปีกมีชีวิต รวมแล้วมีผู้ติดเชื้อเอช ๙ เอ็น ๒ จำนวน ๘๔ รายในบริเวณแปซิฟิกตะวันตกตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๕๘ เป็นต้นมา เมื่อเดือนที่แล้วเด็กหญิงชาวเอกวาดอร์ก็เข้าโรงพยาบาลจากการติดเชื้อเอช ๕ เอ็น ๑

เอกสารอ้างอิง

Linden J. 2023. Avian flu fuels egg price rises in Japan, Taiwan. [Internet]. [Cited 2023 Mar 15]. Available from: https://www.wattagnet.com/articles/46937-avian-flu-fuels-egg-price-rises-in-japan-taiwan

ภาพที่ ๑ หวัดนกทำไข่แพงในญี่ปุ่น ไต้หวัน (แหล่งภาพ Natallia | AdobeStock.com)